LPG Gas Cylinder Price महागाईच्या झळा सोसत असलेल्या सर्वसामान्य जनतेला मोठा दिलासा मिळाला आहे. तेल विपणन कंपन्यांनी एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत लक्षणीय घट केली आहे. विशेषतः व्यावसायिक वापरासाठीच्या गॅस सिलेंडरच्या किमतीत मोठी घसरण झाली असून, १९ किलोच्या व्यावसायिक गॅस सिलेंडरची किंमत १०० रुपयांनी कमी करण्यात आली आहे.
याचा सरळ फायदा हॉटेल व्यवसाय, खाद्यपदार्थ विक्रेते आणि अन्य व्यावसायिक ग्राहकांना होणार आहे. तसेच घरगुती वापरासाठीच्या १४ किलो एलपीजी सिलेंडरच्या किमतीमध्येही विविध शहरांमध्ये २० ते ४० रुपयांपर्यंतची घट झाल्याचे दिसून येत आहे.
प्रत्येक राज्यानुसार बदलणारे दर
एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किंमती या स्थानिक कर आणि व्हॅट दरांवर अवलंबून असतात. त्यामुळेच देशातील प्रत्येक राज्यात या किमती भिन्न असल्याचे दिसून येते. १ एप्रिल २०२५ पासून लागू झालेल्या नवीन दरांनुसार, दिल्लीमधील १९ किलो व्यावसायिक एलपीजी गॅस सिलेंडरची किरकोळ किंमत आता १७२० रुपये झाली आहे. याच धर्तीवर मुंबई आणि राज्यातील इतर प्रमुख शहरांमध्येही व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या दरात घसरण झाली आहे.
घरगुती वापरासाठीच्या १४ किलो एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीतही बदल झाला असून, राज्यांनुसार किंमतीत २० ते ४० रुपयांपर्यंतची घट झाली आहे. विशेषतः महाराष्ट्रातील प्रमुख शहरांमध्ये या किंमतीत सरासरी ३० रुपयांची घट झाल्याचे आकडेवारीवरून स्पष्ट होते. तेल विपणन कंपन्यांनी एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत ४१ ते ७० रुपयांपर्यंत कपात केली असून, यामुळे महागाईच्या काळात सर्वसामान्य जनतेला मोठा दिलासा मिळाला आहे.
गेल्या दोन महिन्यांतील उलाढाली
गेल्या दोन महिन्यांमध्ये एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत सातत्याने बदल होत आहेत. मार्च महिन्याच्या सुरुवातीला १९ किलोच्या व्यावसायिक एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत १२५ रुपयांनी वाढ करण्यात आली होती. या वाढीनंतर दिल्लीमध्ये १९ किलोच्या व्यावसायिक सिलेंडरची किंमत १७९८ रुपये प्रति सिलेंडर झाली होती. फेब्रुवारी महिन्यात केंद्रीय अर्थसंकल्पापूर्वी देखील गॅस सिलेंडरच्या किमतीत बदल झाले होते. त्यानंतर तेल विपणन कंपन्यांनी व्यावसायिक एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत घट केली आणि आता पुन्हा एकदा एप्रिल महिन्यापासून या किमतीत मोठी घसरण झाली आहे.
विशेष म्हणजे, फेब्रुवारी २०२५ ते मार्च २०२५ या काळात एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत एकूण २०० रुपयांहून अधिक चढउतार झाल्याचे दिसून आले. प्रथम किंमतीत वाढ झाली आणि त्यानंतर दोन टप्प्यांत किंमतीत घट करण्यात आली. या बदलांचा सर्वाधिक परिणाम व्यावसायिक क्षेत्रावर झाला असून, हॉटेल व्यवसाय आणि खाद्यपदार्थ विक्रेत्यांना याचा फटका बसला होता. आता किमतीत झालेल्या घटीमुळे त्यांना दिलासा मिळाला आहे.
राज्यनिहाय तुलनात्मक दर
विविध राज्यांमधील एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतींचा तुलनात्मक अभ्यास केल्यास, दिल्लीमध्ये १९ किलोच्या व्यावसायिक गॅस सिलेंडरची किंमत १७२० रुपये, मुंबईत १६७० रुपये, कोलकात्यात १८३० रुपये आणि चेन्नईमध्ये १७५० रुपये झाली आहे. याचाच अर्थ मुंबईतील व्यावसायिक ग्राहकांना इतर महानगरांच्या तुलनेत गॅस सिलेंडर किंमतीत अधिक सवलत मिळाली आहे.
घरगुती वापरासाठीच्या १४ किलो एलपीजी सिलेंडरच्या बाबतीत, दिल्लीत ८१० रुपये, मुंबईत ७८० रुपये, कोलकाता येथे ८३० रुपये तर चेन्नई येथे ८२५ रुपये अशा किंमती आहेत. महाराष्ट्रातील औरंगाबाद, नागपूर, पुणे आणि नाशिक या शहरांमध्ये घरगुती गॅस सिलेंडरची किंमत ७९० ते ८१० रुपयांदरम्यान आहे.
किंमत निर्धारणावर परिणाम करणारे घटक
एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किंमती निर्धारणावर विविध घटक प्रभाव टाकतात. यात आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कच्च्या तेलाच्या किंमती, डॉलरच्या तुलनेत रुपयाचे मूल्य, स्थानिक कर आणि परिवहन खर्च यांचा समावेश होतो. गेल्या काही महिन्यांत आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत कच्च्या तेलाच्या किमतीत स्थिरता आल्यामुळे आणि रुपयाच्या मूल्यात सुधारणा झाल्यामुळे एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत घट करणे शक्य झाले आहे.
तज्ज्ञांच्या मते, नुकत्याच झालेल्या अर्थसंकल्पीय घोषणांचाही या किमती कपातीवर परिणाम झाला आहे. केंद्र सरकारने इंधन तेल क्षेत्रात काही कर सवलती जाहीर केल्यामुळे तेल विपणन कंपन्यांना या सवलतीचा फायदा ग्राहकांपर्यंत पोहोचवणे शक्य झाले आहे. याशिवाय, अंतरराष्ट्रीय स्तरावर घडणाऱ्या भू-राजकीय घडामोडींचाही किंमती निर्धारणावर परिणाम होतो.
व्यावसायिक क्षेत्रावरील परिणाम
व्यावसायिक एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत झालेल्या १०० रुपयांच्या घटीचा सकारात्मक परिणाम अनेक व्यावसायिक क्षेत्रांवर होणार आहे. विशेषतः हॉटेल व्यवसाय, रेस्टॉरंट, ढाबे, खाद्यपदार्थ विक्रेते आणि अन्य लघु उद्योगांना याचा फायदा होईल. व्यावसायिक एलपीजी गॅस सिलेंडरचा वापर करणाऱ्या व्यवसायांना दरमहा सरासरी ५-६ सिलेंडरची आवश्यकता असते. त्यामुळे किंमतीत १०० रुपयांची घट झाल्यामुळे त्यांना दरमहा ५०० ते ६०० रुपयांची बचत होणार आहे.
हॉटेल व्यवसाय संघटनेचे अध्यक्ष श्री. रमेश चौधरी यांनी सांगितले की, “गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत झालेली घट ही खाद्य व्यवसायासाठी चांगली बातमी आहे. मार्च महिन्यात झालेल्या वाढीमुळे आमच्या व्यवसायावर ताण आला होता. आता किंमतीत घट झाल्यामुळे आम्हाला काही प्रमाणात दिलासा मिळाला आहे.”
सर्वसामान्य नागरिकांना फायदा
घरगुती वापरासाठीच्या १४ किलो एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत झालेल्या २० ते ४० रुपयांच्या घटीमुळे सर्वसामान्य नागरिकांनाही दिलासा मिळाला आहे. एका सर्वेक्षणानुसार, एक सामान्य कुटुंब दरमहा एक गॅस सिलेंडर वापरते. त्यामुळे किंमतीत झालेल्या घटीमुळे कुटुंबाच्या मासिक बजेटवरील ताण काही प्रमाणात कमी होणार आहे.
पुणे येथील गृहिणी सौ. सुनीता पाटील यांनी सांगितले, “सर्व वस्तूंच्या किंमती वाढत असताना गॅस सिलेंडरच्या किमतीत घट झाल्याने थोडा दिलासा मिळाला आहे. महागाईच्या या काळात प्रत्येक रुपयाची बचत महत्त्वाची असते.”
भविष्यातील किंमतींबाबत अंदाज
अर्थतज्ज्ञांच्या मते, पुढील काही महिन्यांत एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत स्थिरता राहण्याची शक्यता आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील कच्च्या तेलाच्या किमतींमध्ये मोठे बदल न झाल्यास आणि रुपयाचे मूल्य स्थिर राहिल्यास, ग्राहकांना सध्याच्या कमी दरांचा लाभ घेता येईल.
एलपीजी वितरकांच्या संघटनेचे प्रवक्ते श्री. अमोल देशमुख यांनी सांगितले, “आम्ही तेल विपणन कंपन्यांना विनंती करत आहोत की त्यांनी ग्राहकांच्या हिताचा विचार करून शक्य तितक्या स्थिर किमती ठेवाव्यात. सातत्याने होणारे किंमतीतील बदल व्यवसाय नियोजनावर परिणाम करतात.”
सरकारी धोरणांचा प्रभाव
केंद्र सरकारच्या विविध धोरणांचाही एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतींवर परिणाम होतो. ‘प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना’ अंतर्गत गरीब कुटुंबांना एलपीजी कनेक्शन उपलब्ध करून देण्यात येत आहेत. या योजनेचा लाभार्थ्यांना किंमतीतील बदलांचा फटका बसू नये यासाठी सरकारकडून विशेष अनुदानही देण्यात येते.
पेट्रोलियम मंत्रालयाच्या अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, सरकार एलपीजी वितरण व्यवस्थेत सुधारणा करण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. डिजिटल पेमेंट आणि ऑनलाइन बुकिंग यांसारख्या सुविधांमुळे ग्राहकांना अधिक सुलभता मिळत आहे. याशिवाय, सरकारने गॅस सिलेंडरच्या सुरक्षित वापरासंबंधी जनजागृतीही वाढवली आहे.
एकंदरीत, एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीत झालेली घट ही सर्वसामान्य नागरिक आणि व्यावसायिक क्षेत्रासाठी सकारात्मक बातमी आहे. वाढत्या महागाईच्या काळात इंधन खर्चात होणारी बचत ही मोलाची ठरते.
तेल विपणन कंपन्यांनी केलेल्या या किंमत कपातीमुळे विशेषतः व्यावसायिक क्षेत्राला मोठा आर्थिक फायदा होणार असून, त्याचे सकारात्मक परिणाम अर्थव्यवस्थेवरही दिसून येतील.
सर्वसामान्य नागरिकांच्या दृष्टीने, घरगुती बजेटवरील ताण काही प्रमाणात कमी होणार असून, त्यांना महागाईच्या काळात दिलासा मिळाला आहे. एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतीतील उतार-चढावांचा अभ्यास करता, भविष्यात किमतींमध्ये स्थिरता राहण्याची अपेक्षा करण्यात येत आहे.