ST Travel Corporation महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळ (एसटी) ही महाराष्ट्रातील जनतेची जीवनवाहिनी आहे. गेल्या अनेक दशकांपासून एसटी महामंडळाने प्रवाशांच्या सोयीसाठी विविध उपक्रम राबवले आहेत. आज, डिजिटल युगात प्रवेश करत असताना, एसटी महामंडळाने आधुनिक तंत्रज्ञानाचा स्वीकार करून प्रवाशांसाठी अनेक नवीन सुविधा उपलब्ध करून दिल्या आहेत.
डिजिटल पेमेंट: एक महत्त्वपूर्ण पाऊल ११ डिसेंबर २०२३ पासून एसटी महामंडळाने डिजिटल पेमेंटची सुविधा सुरू केली आहे. या अंतर्गत प्रत्येक बसमध्ये QR कोड लावण्यात येत आहे. प्रवासी आता फोन पे, गुगल पे किंवा UPI च्या माध्यमातून सहज तिकीट खरेदी करू शकतात. या नवीन व्यवस्थेमुळे सुट्टे पैसे न मिळण्याची समस्या दूर होणार आहे. शिवाय, प्रवाशांना रोख रक्कम बाळगण्याची गरज पडणार नाही, जे सुरक्षेच्या दृष्टीने फायदेशीर आहे.
भाडेवाढ आणि नवीन दरपत्रक एसटी महामंडळाने नुकतीच १४.९५% भाडेवाढ जाहीर केली आहे. २०१८ मध्ये झालेल्या भाडेवाढीपेक्षा यंदाची भाडेवाढ वेगळ्या पद्धतीने करण्यात आली आहे. पूर्वी पाच रुपयांच्या पटीत दर ठरवले जात होते, परंतु आता ११, १६, २३, २८, २७ अशा पद्धतीने दरवाढ करण्यात आली आहे. या बदलामुळे काही अडचणी निर्माण झाल्या असल्या, तरी डिजिटल पेमेंटच्या सुविधेमुळे त्या दूर होण्यास मदत होणार आहे.
विशेष सवलती: समाजातील विविध घटकांसाठी एसटी महामंडळाने समाजातील विविध घटकांसाठी अनेक महत्त्वपूर्ण सवलती जाहीर केल्या आहेत:
स्वातंत्र्य सैनिकांसाठी विशेष सवलत स्वातंत्र्य सैनिक आणि त्यांच्या एका साथीदाराला वर्षभर मोफत प्रवासाची सुविधा देण्यात आली आहे. ते साधी, निम आराम आणि आराम बसमध्ये प्रवास करू शकतात. हा निर्णय स्वातंत्र्य सैनिकांप्रती कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी घेण्यात आला आहे.
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी विशेष योजना ६५ वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिकांना ५०% सवलत देण्यात आली आहे, तर ७५ वर्षांवरील नागरिकांना १००% सवलत मिळते. या सवलतीचा लाभ साधी, निम आराम आणि आराम बसमध्ये घेता येतो.
विद्यार्थ्यांसाठी शैक्षणिक सवलती अहिल्याबाई होळकर योजनेअंतर्गत ग्रामीण भागातील पाचवी ते बारावीपर्यंतच्या विद्यार्थ्यांना साधी बसमध्ये १००% सवलत देण्यात आली आहे. विशेष म्हणजे विद्यार्थ्यांचे जेवणाचे डबेही साधी बसमधून मोफत पाठवता येतात.
आरोग्य विषयक सवलती डायलिसिस आणि हिमोफेलिया रुग्णांना १००% मोफत प्रवासाची सुविधा देण्यात आली आहे. या निर्णयामुळे रुग्णांना त्यांच्या उपचारासाठी येण्या-जाण्याचा खर्च वाचणार आहे.
पुरस्कारप्राप्त व्यक्तींसाठी सवलती डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर समाज भूषण पुरस्कार विजेते, अपंग गुणवंत कामगार पुरस्कार विजेते, आदिवासी पुरस्कार विजेते आणि लोकशाहीर आण्णाभाऊ साठे पुरस्कार विजेते यांना त्यांच्या एका साथीदारासह वर्षभर मोफत प्रवासाची सुविधा देण्यात आली आहे.
भविष्यातील आव्हाने आणि संधी एसटी महामंडळापुढे अनेक आव्हाने आहेत. वाढती महागाई, इंधन दरवाढ आणि वाहतूक खर्च यांचा परिणाम भाडेदरांवर होत असला, तरी प्रवाशांच्या सोयीसाठी नवनवीन तंत्रज्ञानाचा वापर करून सेवा सुधारण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. डिजिटल पेमेंटची सुविधा हे त्याचेच एक उदाहरण आहे.
एसटी महामंडळाने राबवलेल्या या सर्व उपक्रमांमुळे प्रवाशांना अधिक सुलभ आणि सोयीस्कर प्रवास करता येणार आहे. विशेषतः ग्रामीण भागातील प्रवाशांसाठी एसटी ही जीवनवाहिनी आहे. डिजिटल पेमेंट सुविधेमुळे तिकीट खरेदीची प्रक्रिया अधिक सुलभ होणार आहे, तर विविध सवलतींमुळे समाजातील दुर्बल घटकांना दिलासा मिळणार आहे.
अशा प्रकारे, महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळ आधुनिक तंत्रज्ञान आणि सामाजिक बांधिलकी यांचा समतोल साधत प्रवाशांच्या सेवेत कार्यरत आहे. भविष्यात अधिक सुविधा आणि सवलती देण्याच्या दृष्टीने महामंडळ प्रयत्नशील आहे.