salary hike देशातील सुमारे ५० लाख केंद्रीय कर्मचारी आणि ६५ लाख पेन्शनधारकांसाठी अत्यंत आनंदाची बातमी समोर येत आहे. केंद्र सरकारकडून आठवा वेतन आयोग लागू होण्याची प्रक्रिया अंतिम टप्प्यात असून, याद्वारे कर्मचाऱ्यांच्या वेतनात आणि निवृत्तिवेतनात मोठी वाढ होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. विशेषतः फिटमेंट फॅक्टरमध्ये होणाऱ्या अपेक्षित वाढीमुळे केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना मोठा आर्थिक फायदा मिळणार आहे.
वेतन वाढीचा आधार: फिटमेंट फॅक्टर
फिटमेंट फॅक्टर हा वेतन आयोगातील एक महत्त्वाचा घटक आहे जो कर्मचाऱ्यांच्या मूळ वेतनावर अवलंबून असतो. सध्या सातव्या वेतन आयोगात फिटमेंट फॅक्टर २.५७ आहे. याच फिटमेंट फॅक्टरमुळे सातव्या वेतन आयोगात कर्मचाऱ्यांचे किमान मूळ वेतन ७,००० रुपयांवरून १८,००० रुपये करण्यात आले होते.
आता आठव्या वेतन आयोगात फिटमेंट फॅक्टर २.८६ पर्यंत वाढवण्याचा विचार केला जात आहे. जर हा फिटमेंट फॅक्टर मंजूर झाला तर केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचे किमान वेतन ५१,४८० रुपये होऊ शकते, जे सध्याच्या वेतनाच्या तुलनेत १८६% अधिक असेल. ही वाढ अभूतपूर्व असून तिचा लाभ देशातील लाखो केंद्रीय कर्मचारी आणि पेन्शनधारकांना मिळेल.
विविध वेतन पातळ्यांवर अपेक्षित वाढ
आठव्या वेतन आयोगामुळे विविध वेतन पातळ्यांवरील कर्मचाऱ्यांच्या वेतनात किती वाढ होईल याचा अभ्यास केला असता खालील आकडेवारी समोर येते:
लेव्हल १ कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹१८,०००
- अपेक्षित वाढ: ₹३३,४८०
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹५१,४८०
लेव्हल २ कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹१९,९००
- अपेक्षित वाढ: ₹३७,०१४
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹५६,९१४
लेव्हल ३ कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹२१,७००
- अपेक्षित वाढ: ₹४०,३६२
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹६२,०६२
लेव्हल ४ कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹२५,५००
- अपेक्षित वाढ: ₹४७,४३०
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹७२,९३०
लेव्हल ५ कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹२९,२००
- अपेक्षित वाढ: ₹५४,३१२
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹८३,५१२
लेव्हल ६ कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹३५,४००
- अपेक्षित वाढ: ₹६५,८४४
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹१,०१,२४४
लेव्हल ७ कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹४४,९००
- अपेक्षित वाढ: ₹८३,५१४
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹१,२८,४१४
लेव्हल ८ कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹४७,६००
- अपेक्षित वाढ: ₹८८,५३६
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹१,३६,१३६
लेव्हल ९ कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹५३,१००
- अपेक्षित वाढ: ₹९८,७६६
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹१,५१,८६६
लेव्हल १० कर्मचारी
- सध्याचे वेतन: ₹५६,१००
- अपेक्षित वाढ: ₹१,०४,३४६
- नवीन अपेक्षित वेतन: ₹१,६०,४४६
वेतनवाढीच्या प्रस्तावावर तज्ज्ञांचे मत
अर्थतज्ज्ञ आणि वित्तीय विश्लेषकांनी आठव्या वेतन आयोगाच्या प्रस्तावित वेतनवाढीबाबत आपले मत मांडले आहे. त्यांच्या मते, विविध कारणांमुळे प्रत्यक्षात होणारी वेतनवाढ अपेक्षेपेक्षा थोडी कमी असू शकते. कारण सरकारला फिटमेंट फॅक्टर किंचित कमी ठेवावा लागू शकतो. देशाच्या अर्थव्यवस्थेवरील आर्थिक भार, महागाई आणि चालू आर्थिक वर्षाचे अंदाजपत्रक यासारख्या विविध घटकांचा विचार करून सरकार अंतिम निर्णय घेईल.
तरीही, तज्ज्ञांच्या मते आठवा वेतन आयोग केंद्रीय कर्मचाऱ्यांसाठी निश्चितच मोठा दिलासा देणारा ठरेल. गेल्या काही वर्षांत महागाईत झालेली मोठी वाढ, शिक्षण, आरोग्य आणि इतर दैनंदिन खर्चात झालेली वाढ लक्षात घेता ही वेतनवाढ कर्मचाऱ्यांसाठी महत्त्वाची ठरेल.
पेन्शनधारकांना मिळणारा लाभ
आठव्या वेतन आयोगाचा फायदा फक्त सेवेत असलेल्या कर्मचाऱ्यांनाच नव्हे तर देशातील ६५ लाख पेन्शनधारकांनाही मिळणार आहे. सातव्या वेतन आयोगातील फिटमेंट फॅक्टरप्रमाणेच आठव्या वेतन आयोगात देखील पेन्शनधारकांच्या निवृत्तिवेतनात मोठी वाढ होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे निवृत्त केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचे जीवनमानही उंचावेल.
आठव्या वेतन आयोगाचे आर्थिक परिणाम
आठव्या वेतन आयोगाच्या अंमलबजावणीमुळे केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचे जीवनमान सुधारेल, परंतु याचा सरकारी खजिन्यावर मोठा आर्थिक भार पडण्याची शक्यता आहे. सातव्या वेतन आयोगाच्या अंमलबजावणीसाठी सरकारला सुमारे १.०२ लाख कोटी रुपयांचा खर्च करावा लागला होता. आठव्या वेतन आयोगासाठी हा आकडा अधिक असण्याची शक्यता आहे.
अर्थतज्ज्ञांच्या मते, हा खर्च वाढला तरी त्याचे सकारात्मक परिणामही दिसू शकतात. कर्मचाऱ्यांच्या वेतनात वाढ झाल्यामुळे त्यांच्या खर्च करण्याच्या क्षमतेत वाढ होईल, ज्यामुळे बाजाराला चालना मिळेल. अधिक खरेदीशक्ती म्हणजे अर्थव्यवस्थेत अधिक पैसा फिरणे, ज्यामुळे विविध क्षेत्रांना फायदा होऊ शकतो. विशेषतः गृहनिर्माण, वाहन, शिक्षण, आरोग्य आणि इतर उपभोग्य वस्तूंच्या क्षेत्रात मागणी वाढू शकते.
अंमलबजावणीचा अपेक्षित कालावधी
केंद्र सरकारकडून अद्याप आठव्या वेतन आयोगाबाबत अधिकृत घोषणा झालेली नाही. परंतु सूत्रांच्या माहितीनुसार, सरकार लवकरच यासंदर्भात निर्णय घेण्याची शक्यता आहे. सातव्या वेतन आयोगाचा अहवाल नोव्हेंबर २०१५ मध्ये सादर केला गेला होता आणि त्याची अंमलबजावणी जानेवारी २०१६ पासून करण्यात आली होती. त्याच धर्तीवर आठव्या वेतन आयोगाची अंमलबजावणी २०२५-२६ या आर्थिक वर्षात होण्याची शक्यता आहे.
कर्मचारी संघटनांच्या मागण्या
केंद्रीय कर्मचारी संघटना आणि पेन्शनधारक संघटनांनी आठव्या वेतन आयोगाबाबत आपल्या मागण्या सरकारकडे मांडल्या आहेत. त्यांच्या प्रमुख मागण्यांमध्ये फिटमेंट फॅक्टर किमान ३.० पर्यंत वाढवणे, महागाई भत्ता वेतनासोबत विलीन करणे, कर्मचाऱ्यांचे किमान वेतन ३०,००० रुपयांच्या वर ठेवणे, इतर भत्त्यांमध्ये वाढ करणे इत्यादी मागण्यांचा समावेश आहे.
आठवा वेतन आयोग हा केंद्रीय कर्मचारी आणि पेन्शनधारकांसाठी निश्चितच आनंदाची बातमी ठरणार आहे. फिटमेंट फॅक्टरमध्ये होणाऱ्या वाढीमुळे कर्मचाऱ्यांच्या वेतनात मोठी वाढ होण्याची शक्यता आहे. याचा फायदा सुमारे ५० लाख केंद्रीय कर्मचारी आणि ६५ लाख पेन्शनधारकांना मिळणार आहे.
तरीही, सरकारने अद्याप अधिकृत घोषणा केलेली नसल्याने अंतिम निर्णयाची प्रतीक्षा आहे. विविध आर्थिक घटकांचा विचार करून सरकार अंतिम फिटमेंट फॅक्टर ठरवेल. परंतु, सर्व घटकांचा विचार करता आठवा वेतन आयोग कर्मचाऱ्यांच्या आर्थिक उन्नतीसाठी महत्त्वाचा ठरेल. कर्मचाऱ्यांच्या वेतनात होणारी ही वाढ त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा आणणारी आणि अर्थव्यवस्थेला चालना देणारी ठरेल.