Bank holiday list एप्रिल महिना अनेकदा सण, उत्सव आणि राष्ट्रीय सुट्ट्यांनी भरलेला असतो. २०२५ सालचा एप्रिल महिनाही याला अपवाद नाही. या महिन्यात देशभरातील बँकांना अनेक दिवस सुट्टी असणार आहे, ज्यामुळे ग्राहकांना आपल्या आर्थिक व्यवहारांचे नियोजन काळजीपूर्वक करावे लागणार आहे. या लेखात आपण एप्रिल २०२५ मधील बँकांच्या सुट्ट्यांची संपूर्ण माहिती, त्याचे ग्राहकांवर होणारे परिणाम आणि या काळात आर्थिक व्यवहार सुरळीत ठेवण्यासाठीचे उपाय जाणून घेणार आहोत.
एप्रिल २०२५ मधील बँक सुट्ट्या
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) च्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, या महिन्यात देशभरातील बँकांना खालील दिवशी सुट्टी असणार आहे:
धार्मिक आणि राष्ट्रीय सुट्ट्या
- ६ एप्रिल (रविवार) – रामनवमी
- श्रीराम जन्मोत्सवानिमित्त संपूर्ण देशभरातील बँका बंद राहतील.
- रामनवमी हा हिंदू धर्मातील एक अत्यंत महत्त्वाचा सण असून, हा दिवस भारतभर मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो.
- या दिवशी अनेक ठिकाणी सार्वजनिक समारंभही आयोजित केले जातात.
- १० एप्रिल (बुधवार) – महावीर जयंती
- भगवान महावीर यांच्या जयंतीनिमित्त देशभरात बँका बंद राहतील.
- महावीर जयंती हा जैन धर्मातील सर्वात महत्त्वाचा सण असून, या दिवशी जैन मंदिरांमध्ये विशेष पूजा आणि कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते.
- १४ एप्रिल (सोमवार) – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती
- भारतीय संविधानाचे शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जयंतीनिमित्त देशभरातील सर्व बँका बंद असतील.
- हा दिवस देशभरात मोठ्या प्रमाणात साजरा केला जातो, विशेषकरून समतेच्या विचारांना प्रोत्साहन देण्यासाठी विविध कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
- १५ एप्रिल (मंगळवार) – बोहाग बिहू
- बोहाग बिहू हा आसामचा प्रमुख सण असून, आसामी नववर्षाचा आरंभ मानला जातो.
- या दिवशी अगरतला, गुवाहाटी, इटानगर, कोलकाता आणि शिमला येथील बँका बंद राहतील.
- १६ एप्रिल (बुधवार) – बोहाग बिहू (दुसरा दिवस)
- गुवाहाटी येथील बँका या दिवशीही बंद राहतील कारण इथे बोहाग बिहू दोन दिवस साजरा केला जातो.
- १८ एप्रिल (शुक्रवार) – गुड फ्रायडे
- ख्रिश्चन धर्मातील अत्यंत महत्त्वाचा दिवस असल्याने देशभरातील सर्व बँका बंद राहतील.
- या दिवशी ख्रिश्चन समुदायाद्वारे चर्चमध्ये विशेष प्रार्थना आणि कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
- २१ एप्रिल (सोमवार) – गरिया पूजा
- त्रिपुरा राज्यातील प्रमुख सण असल्याने अगरतला मध्ये या दिवशी बँका बंद राहतील.
- २९ एप्रिल (मंगळवार) – भगवान परशुराम जयंती
- भगवान परशुराम यांच्या जयंतीनिमित्त काही राज्यांमध्ये बँका बंद राहतील.
- ३० एप्रिल (बुधवार) – बसव जयंती आणि अक्षय तृतीया
- कर्नाटकमधील बेंगळुरू येथे बसव जयंती आणि अक्षय तृतीयेनिमित्त बँका बंद राहतील.
- अक्षय तृतीया हा हिंदू धर्मातील शुभ मुहूर्त असल्याने या दिवशी अनेक लोक सोने खरेदी करतात, ज्यामुळे सराफा बाजारात गर्दी असते.
साप्ताहिक आणि नियमित सुट्ट्या
- १२ एप्रिल (शनिवार) – दुसरा शनिवार
- RBI च्या नियमांनुसार, दर महिन्याच्या दुसऱ्या शनिवारी देशभरातील सर्व बँका बंद असतात.
- १३ एप्रिल (रविवार) – साप्ताहिक सुट्टी
- नियमित रविवारची साप्ताहिक सुट्टी.
- २० एप्रिल (रविवार) – साप्ताहिक सुट्टी
- नियमित रविवारची साप्ताहिक सुट्टी.
- २६ एप्रिल (शनिवार) – चौथा शनिवार
- RBI च्या नियमांनुसार, दर महिन्याच्या चौथ्या शनिवारीही बँका बंद असतात.
- २७ एप्रिल (रविवार) – साप्ताहिक सुट्टी
- नियमित रविवारची साप्ताहिक सुट्टी.
सलग सुट्ट्या आणि त्यांचे परिणाम
विशेष लक्षात घेण्यासारखी बाब म्हणजे, एप्रिल महिन्यात काही ठिकाणी सलग सुट्ट्यांचे आयोजन आहे:
- १२ ते १४ एप्रिल: शनिवार (दुसरा शनिवार), रविवार आणि डॉ. आंबेडकर जयंती – सलग ३ दिवस बँका बंद
- १८ ते २१ एप्रिल: गुड फ्रायडे (शुक्रवार), शनिवार, रविवार आणि गरिया पूजा (काही ठिकाणी) – सलग ४ दिवस बँका बंद असू शकतात
- २६ ते २७ एप्रिल: चौथा शनिवार आणि रविवार – सलग २ दिवस
अशा प्रकारच्या सलग सुट्ट्यांमुळे ग्राहकांना खालील समस्या येऊ शकतात:
- रोकड पैशांची कमतरता
- महत्त्वाचे पेमेंट्स जसे की EMI, विमा हप्ते, इत्यादी वेळेत न होणे
- बिझनेस ट्रान्झॅक्शन्समध्ये विलंब
- चेक क्लिअरन्समध्ये विलंब
- लोन प्रोसेसिंग किंवा इतर महत्त्वाचे व्यवहार पुढे ढकलले जाणे
ग्राहकांसाठी महत्त्वाचे सल्ले आणि पर्यायी व्यवस्था
एवढ्या सुट्ट्यांदरम्यान आर्थिक व्यवहार सुरळीत ठेवण्यासाठी ग्राहकांनी खालील बाबींचे नियोजन करावे:
१. डिजिटल बँकिंग सेवांचा वापर
अ) मोबाईल बँकिंग आणि नेट बँकिंग सध्याच्या काळात जवळपास सर्व बँकांनी मोबाईल अॅप आणि इंटरनेट बँकिंग सुविधा उपलब्ध करून दिल्या आहेत. या माध्यमातून तुम्ही बँकेत न जाता, घरबसल्या खालील व्यवहार करू शकता:
- खात्यातील शिल्लक तपासणे
- पैसे ट्रान्सफर करणे (NEFT, RTGS, IMPS)
- बिल पेमेंट करणे
- क्रेडिट कार्ड बिल भरणे
- मोबाईल रिचार्ज करणे
- FD, RD सारखी गुंतवणूक करणे
- ई-स्टेटमेंट डाउनलोड करणे
- चेकबुक रिक्वेस्ट करणे
ब) UPI पेमेंट्स यूनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) हे भारतातील सर्वाधिक लोकप्रिय डिजिटल पेमेंट पद्धतींपैकी एक आहे. UPI अॅप्सद्वारे (जसे की PhonePe, Google Pay, Amazon Pay, BHIM UPI, Paytm इत्यादी) खालील सुविधा मिळू शकतात:
- व्यापाऱ्यांना पेमेंट करणे
- मित्र आणि नातेवाईकांना पैसे पाठवणे
- QR कोड स्कॅन करून पेमेंट करणे
- यूटिलिटी बिल्स भरणे
- ऑनलाइन शॉपिंग करणे
२. एटीएम सेवांचा वापर
बँका बंद असल्या तरीही एटीएम सेवा २४x७ उपलब्ध असतात. एटीएमद्वारे तुम्ही खालील व्यवहार करू शकता:
- कॅश विथड्रॉल
- मिनी स्टेटमेंट मिळवणे
- पिन बदलणे
- बॅलन्स इन्क्वायरी
- फंड ट्रान्सफर (काही एटीएममधून)
३. पुढील सुट्ट्या लक्षात घेऊन आर्थिक नियोजन करा
बँकांच्या सलग सुट्ट्यांमुळे तुमच्या आर्थिक व्यवहारांवर परिणाम होऊ नये यासाठी:
- आवश्यक रोख रक्कम आधीच काढून ठेवा
- महत्त्वाचे बिल पेमेंट्स आधीच करा किंवा ऑटो-पेमेंट सेट करा
- महत्त्वाचे बँकिंग व्यवहार (जसे की लोन प्रोसेसिंग, चेक डिपॉझिट) सुट्ट्यांपूर्वी पूर्ण करा
- मोठ्या रकमेची देणी-घेणी काही दिवस लांबणीवर टाका किंवा डिजिटल माध्यमातून करा
- EMI पेमेंट्स, विमा हप्ते, इन्व्हेस्टमेंट्स यांचे वेळापत्रक तपासा आणि आवश्यकता असल्यास त्यांचे पेमेंट आधीच करा
४. सोन्याची खरेदी करण्यासाठी नियोजन
अक्षय तृतीया (३० एप्रिल) रोजी अनेक लोक सोने खरेदी करतात. बँका बंद असल्याने सोने खरेदी करण्यासाठी आधीच पैशांची व्यवस्था करा. याशिवाय, डिजिटल गोल्ड, गोल्ड ETFs किंवा सॉव्हरेन गोल्ड बाँड्स यांसारखे पर्याय देखील विचारात घेऊ शकता.
५. ऑटो-पेमेंट्स आणि स्टॅन्डिंग इन्स्ट्रक्शन्स
नियमित देय असलेल्या बिलांसाठी (जसे की मोबाईल बिल, वीज बिल, इंटरनेट बिल, इत्यादी) ऑटो-पेमेंट किंवा स्टॅन्डिंग इन्स्ट्रक्शन्स सेट करा, जेणेकरून बँका बंद असतानाही तुमची पेमेंट्स वेळेत होतील.
उद्योग आणि व्यवसायांसाठी सल्ले
व्यापारी आणि व्यवसायिकांसाठी काही विशेष सल्ले:
- महिन्याच्या शेवटी वेतन पेमेंट्स, वेंडर पेमेंट्स यांचे नियोजन आधीच करा
- सलग सुट्ट्यांमुळे कॅश फ्लो मॅनेजमेंटवर होणारा परिणाम लक्षात घेऊन आवश्यक व्यवस्था करा
- POS मशीन, QR कोड पेमेंट यांसारख्या डिजिटल पेमेंट पद्धतींचा वापर वाढवा
- ग्राहकांना सुट्ट्यांची आधीच माहिती द्या आणि त्यांचे व्यवहार वेळेत पूर्ण करण्यास प्रोत्साहित करा
एप्रिल २०२५ मध्ये अनेक बँक सुट्ट्या असल्या तरी, डिजिटल बँकिंग सेवांमुळे आर्थिक व्यवहार पूर्णपणे थांबत नाहीत. योग्य नियोजन आणि डिजिटल साधनांचा वापर करून ग्राहक त्यांचे आर्थिक व्यवहार सुरळीत चालू ठेवू शकतात. सुट्ट्यांचे वेळापत्रक लक्षात घेऊन आधीच नियोजन करणे, पुरेशी रोकड उपलब्ध ठेवणे आणि महत्त्वाचे पेमेंट्स वेळेत करणे यामुळे अडचणी टाळता येतील.