ह्या कलरचे राशन कार्ड असेल तर तुम्हाला मिळणार या वस्तू मोफत color ration card

color ration card भारत सरकारने देशातील नागरिकांच्या कल्याणासाठी अनेक योजना राबवल्या आहेत. त्यापैकी एक महत्त्वाची योजना म्हणजे राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा. या अंतर्गत, सरकार नागरिकांना त्यांच्या आर्थिक परिस्थितीनुसार वेगवेगळ्या रंगांच्या रेशन कार्डद्वारे अन्नधान्य व इतर सुविधा पुरवते. या लेखामध्ये आपण विविध रंगांच्या रेशन कार्डची माहिती, त्यांचे फायदे, आणि त्यासंदर्भातील महत्त्वाच्या बाबींविषयी जाणून घेणार आहोत.

रेशन कार्ड म्हणजे काय?

रेशन कार्ड हे एक सरकारी दस्तावेज आहे जे नागरिकांना सबसिडीच्या दरात अन्नधान्य आणि इतर आवश्यक वस्तू खरेदी करण्यासाठी सक्षम बनवते. रेशन कार्ड हे ओळखपत्र म्हणूनही वापरले जाऊ शकते आणि अनेक सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक असते.

भारतातील रेशन कार्डचे प्रकार

भारत सरकारने चार वेगवेगळ्या रंगांची रेशन कार्ड जारी केली आहेत. प्रत्येक रंगाचे रेशन कार्ड वेगवेगळ्या आर्थिक स्थितीतील कुटुंबांसाठी आहे. हे रंग आणि त्यांचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

1. पिवळे रेशन कार्ड (दारिद्र्य रेषेखालील – BPL)

पिवळे रेशन कार्ड हे दारिद्र्य रेषेखालील (BPL) कुटुंबांना दिले जाते. या कार्डचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

• अन्नधान्य लाभ: गहू, तांदूळ, साखर, तेल आणि डाळी अत्यंत कमी किंमतीत मिळतात.
• मोफत अन्नधान्य: अंत्योदय अन्न योजनेअंतर्गत, अतिदारिद्र्य असलेल्या कुटुंबांना दरमहा 35 किलो अन्नधान्य मोफत मिळते.
• सरकारी योजनांमध्ये प्राधान्य: उज्ज्वला योजना, प्रधानमंत्री आवास योजना, आयुष्मान भारत योजना यांसारख्या अनेक योजनांचा लाभ घेण्यासाठी पिवळे रेशन कार्ड धारकांना प्राधान्य दिले जाते.
• शिक्षण सुविधा: शिष्यवृत्ती, शैक्षणिक कर्ज, आणि इतर शैक्षणिक सुविधांसाठी विशेष सवलती.
• वीज आणि पाणी बिलांमध्ये सवलत: काही राज्यांमध्ये, पिवळे रेशन कार्ड धारकांना वीज आणि पाणी बिलांमध्ये सवलत मिळते.

2. गुलाबी/लाल रेशन कार्ड (दारिद्र्य रेषेवरील – APL)

गुलाबी किंवा लाल रेशन कार्ड हे दारिद्र्य रेषेवरील (APL) कुटुंबांना दिले जाते. या कार्डचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

• सामान्य दरात अन्नधान्य: या कार्डधारकांना सरकारने निश्चित केलेल्या सामान्य दरात अन्नधान्य मिळते.
• उज्ज्वला योजना: गुलाबी रेशन कार्डधारकांना उज्ज्वला योजनेअंतर्गत गॅस कनेक्शन मिळू शकते.
• गृहनिर्माण योजना: काही राज्यांमध्ये, या कार्डधारकांना गृहनिर्माण योजनांचा लाभ घेता येतो.
• ओळखपत्र म्हणून वापर: हे कार्ड ओळखपत्र म्हणून वापरले जाऊ शकते.

3. पांढरे रेशन कार्ड (उच्च आय गट)

पांढरे रेशन कार्ड हे आर्थिकदृष्ट्या सक्षम असलेल्या कुटुंबांना दिले जाते. हे असे कुटुंब आहेत जे अन्नधान्यासाठी सरकारी योजनांवर अवलंबून नाहीत. या कार्डचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

• ओळखपत्र म्हणून वापर: पांढरे रेशन कार्ड प्रामुख्याने ओळखपत्र म्हणून वापरले जाते.
• काही सरकारी योजनांचा लाभ: या कार्डधारकांना काही सरकारी योजनांचा लाभ घेता येतो, परंतु त्यांना अन्नधान्यासाठी सबसिडी मिळत नाही.
• पत्ता प्रमाणीकरण: पांढरे रेशन कार्ड हे पत्ता प्रमाणीकरणासाठी वापरले जाऊ शकते.

4. निळे/केशरी रेशन कार्ड (मध्यम आय गट)

निळे किंवा केशरी रेशन कार्ड हे मध्यम आय गटातील कुटुंबांना दिले जाते. हे लोक आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत आहेत परंतु दारिद्र्य रेषेखालील नाहीत. या कार्डचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

• कमी किंमतीत अन्नधान्य: या कार्डधारकांना सामान्य दरापेक्षा कमी किंमतीत गहू, तांदूळ आणि इतर अन्नधान्य मिळते.
• पाणी आणि वीज सवलत: काही राज्यांमध्ये, या कार्डधारकांना पाणी आणि वीज बिलांमध्ये सवलत मिळते.
• शैक्षणिक सवलती: या कार्डधारकांच्या मुलांना शिष्यवृत्ती आणि इतर शैक्षणिक सवलती मिळू शकतात.

नवीन रेशन कार्ड कसे मिळवावे?

नवीन रेशन कार्ड मिळवण्यासाठी खालील प्रक्रिया अनुसरावी:

1. अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या: आपल्या राज्याच्या अन्न पुरवठा विभागाच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या.
2. नवीन अकाउंट तयार करा: वेबसाईटवर नवीन अकाउंट तयार करा. जर आपले अकाउंट आधीपासून असेल तर लॉगिन करा.
3. नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज भरा: नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज भरा आणि आवश्यक माहिती प्रदान करा.
4. आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा: खालील कागदपत्रे अपलोड करा:
   • आधार कार्ड
   • पॅन कार्ड (वैकल्पिक)
   • निवासी प्रमाणपत्र
   • उत्पन्न प्रमाणपत्र
   • कुटुंबातील सदस्यांची यादी
   • पासपोर्ट साईझ फोटो
5. अर्ज सबमिट करा: सर्व माहिती भरल्यानंतर आणि कागदपत्रे अपलोड केल्यानंतर अर्ज सबमिट करा.
6. अर्ज ट्रॅक करा: आपल्याला मिळालेल्या नोंदणी क्रमांकासह आपला अर्ज ट्रॅक करा.

रेशन कार्डमध्ये नवीन सदस्य कसे जोडावे?

रेशन कार्डमध्ये नवीन सदस्य जोडण्यासाठी खालील प्रक्रिया अनुसरावी:

1. अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या: आपल्या राज्याच्या अन्न पुरवठा विभागाच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या.
2. लॉगिन करा: आपल्या अकाउंटमध्ये लॉगिन करा.
3. नवीन सदस्य जोडण्याचा पर्याय निवडा: लॉगिन केल्यानंतर, ‘शिधापत्रिकेबद्दल माहिती’ पर्यायामध्ये ‘नवीन मेंबर ॲड करणे’ हा पर्याय निवडा.
4. नवीन सदस्याची माहिती भरा: नवीन सदस्याची संपूर्ण माहिती भरा.
5. आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा: नवीन सदस्याची आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
6. फॉर्म सबमिट करा: सर्व माहिती भरल्यानंतर आणि कागदपत्रे अपलोड केल्यानंतर फॉर्म सबमिट करा.
7. अर्ज ट्रॅक करा: आपल्याला मिळालेल्या नोंदणी क्रमांकासह आपला अर्ज ट्रॅक करा.

रेशन कार्ड संबंधित महत्त्वाच्या टिप्स

1. रेशन कार्ड अपडेट ठेवा: आपले रेशन कार्ड नेहमी अद्ययावत ठेवा. कुटुंबातील सदस्यांची वाढ, कमी, किंवा पत्त्यातील बदल तत्काळ अपडेट करा.
2. मासिक रेशन वेळेवर घ्या: आपले मासिक रेशन निश्चित केलेल्या तारखांमध्ये घ्या. जर तीन महिन्यांपेक्षा जास्त काळ रेशन न घेतल्यास, आपले रेशन कार्ड रद्द होऊ शकते.
3. ऑनलाईन सुविधांचा वापर करा: बहुतेक राज्यांमध्ये, रेशन कार्ड संबंधित सेवा ऑनलाईन उपलब्ध आहेत. या सुविधांचा वापर करा.
4. तक्रार निवारण व्यवस्था: रेशन कार्ड किंवा रेशन वितरणामध्ये कोणतीही समस्या असल्यास, अन्न पुरवठा विभागाच्या तक्रार निवारण व्यवस्थेचा वापर करा.

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा (NFSA) अंतर्गत सुविधा

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा अंतर्गत, पात्र लाभार्थ्यांना पुढील सुविधा प्रदान केल्या जातात:

1. अंत्योदय अन्न योजना (AAY): अतिदारिद्र्य कुटुंबांना दरमहा 35 किलो अन्नधान्य अत्यंत कमी किंमतीत (गहू रु. 2/- प्रति किलो, तांदूळ रु. 3/- प्रति किलो) प्रदान केले जाते.
2. प्राधान्य कुटुंब (PHH): दारिद्र्य रेषेखालील कुटुंबांना प्रति व्यक्ती दरमहा 5 किलो अन्नधान्य अत्यंत कमी किंमतीत प्रदान केले जाते.
3. एकात्मिक बाल विकास सेवा (ICDS): 6 महिने ते 6 वर्षे वयोगटातील मुलांना, गरोदर महिला आणि स्तनदा मातांना पोषक आहार प्रदान केला जातो.
4. मध्यान्ह भोजन योजना: शाळेतील मुलांना मोफत शालेय पोषण आहार प्रदान केला जातो.

रेशन कार्ड हे एक महत्त्वाचे सरकारी दस्तावेज आहे जे विविध सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक आहे. भारत सरकारने चार वेगवेगळ्या रंगांची रेशन कार्ड जारी केली आहेत, प्रत्येक रंगाचे कार्ड वेगवेगळ्या आर्थिक स्थितीतील कुटुंबांसाठी आहे, आणि प्रत्येक कार्डचे वेगवेगळे फायदे आहेत.

आपल्या आर्थिक स्थितीनुसार आणि गरजेनुसार योग्य रेशन कार्ड निवडणे महत्त्वाचे आहे. त्याचप्रमाणे, रेशन कार्ड संबंधित सेवा आणि प्रक्रिया ऑनलाईन उपलब्ध आहेत, ज्यामुळे कागदपत्रे आणि प्रक्रिया सुलभ झाली आहे. सरकारने राबवलेल्या या महत्त्वाच्या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी, आपले रेशन कार्ड अद्ययावत ठेवणे आणि संबंधित नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे.