Farmer Loan महाराष्ट्र सरकारने अलीकडेच शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे, ज्यामुळे राज्यातील हजारो शेतकऱ्यांना लाभ होणार आहे. सरकारने नियमित कर्जफेड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी ५० हजार रुपयांचे अनुदान देण्याचा निर्णय घेतला आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत मिळणार असून त्यांच्यात कर्ज वेळेवर फेडण्याची सवय वाढणार आहे.
अनुदान योजनेची माहिती
या नवीन योजनेअंतर्गत, राज्यातील ६०,७३५ शेतकऱ्यांना एकूण ३० कोटी ४९ लाख रुपयांचा लाभ मिळणार आहे. ही रक्कम शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा करण्याची प्रक्रिया सुरू झाली आहे. या योजनेसाठी सरकारने एकूण ७०० कोटी रुपयांची तरतूद केली आहे, ज्यातून पात्र शेतकऱ्यांना अनुदान दिले जाणार आहे. लवकरच सर्व पात्र शेतकऱ्यांना त्यांच्या खात्यात अनुदान मिळेल अशी अपेक्षा आहे.
शेतकऱ्यांच्या समस्या आणि सरकारचे प्रयत्न
महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना गेल्या काही वर्षांमध्ये अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागले आहे. दुष्काळ, अतिवृष्टी आणि अवकाळी पावसामुळे त्यांची आर्थिक परिस्थिती बिघडली आहे. या नैसर्गिक आपत्तींचा सामना करताना शेतकऱ्यांवर कर्जाचे ओझे वाढत गेले आहे. राज्य सरकारने या परिस्थितीत शेतकऱ्यांना दिलासा देण्यासाठी वेळोवेळी पीक कर्जमाफी योजना लागू केल्या आहेत.
महात्मा ज्योतिराव फुले शेतकरी कर्जमुक्ती योजनेअंतर्गत अनेक थकबाकीदार शेतकऱ्यांचे कर्ज माफ करण्यात आले आहे. या योजनेद्वारे दोन लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज माफ होऊन शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत मिळाली आहे. परंतु, या योजनांमध्ये फक्त कर्ज थकविलेल्या शेतकऱ्यांनाच लाभ मिळत होता, तर नियमित कर्जफेड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना कोणतीही मदत मिळत नव्हती.
नियमित कर्जफेड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन
या पार्श्वभूमीवर, राज्य सरकारने नियमित कर्जफेड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन देण्याचा निर्णय घेतला आहे. शेतकऱ्यांना कर्ज परतफेडीची सवय लागावी म्हणून सरकारने ५० हजार रुपयांचे प्रोत्साहन अनुदान देण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे प्रामाणिकपणे कर्जफेड करणाऱ्या शेतकऱ्यांचा गौरव केला जात आहे आणि त्यांना आर्थिक सहाय्य मिळणार आहे.
राज्यात विविध बँकांमार्फत पीक कर्ज घेतलेले आणि वेळेवर परतफेड करणारे ६२,५०४ शेतकरी प्रोत्साहन अनुदान योजनेसाठी पात्र ठरले आहेत. संबंधित बँकांनी या पात्र शेतकऱ्यांची यादी राज्य सरकारच्या अधिकृत पोर्टलवर अपलोड केली आहे. या यादीनुसारच शेतकऱ्यांना अनुदान देण्यात येणार आहे.
अनुदान वितरणाची प्रक्रिया
नियमित कर्ज फेडणाऱ्या शेतकऱ्यांना प्रोत्साहनपर अनुदान देण्यासाठी एक विशेष प्रक्रिया राबवली जात आहे. प्रथम, बँका अशा पात्र शेतकऱ्यांची यादी तयार करून ती सरकारच्या अधिकृत पोर्टलवर अपलोड करतात. त्यानंतर, या शेतकऱ्यांना एक विशिष्ट क्रमांक दिला जातो.
पुढच्या टप्प्यात आधार प्रमाणीकरणाची प्रक्रिया पूर्ण केली जाते. सर्व तपासण्या झाल्यानंतर पात्र शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात अनुदानाची रक्कम थेट जमा केली जाते. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पात्र शेतकऱ्यांनी अधिकृत पोर्टलवर आपले नाव तपासावे अशी माहिती अधिकाऱ्यांनी दिली आहे.
योजनेतून वगळलेले शेतकरी
२०१८-१९ मध्ये झालेल्या अतिवृष्टीमुळे राज्यातील अनेक शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले होते. त्यावेळी सरकारने मदतीचा हात पुढे करत आर्थिक सहाय्य दिले होते. मात्र, ज्यांनी त्या वेळी ही मदत घेतली होती, त्यांना आता नवीन प्रोत्साहन अनुदान योजनेतून वगळण्यात आले आहे. याचा अर्थ, पूर्वी मदत मिळालेल्या शेतकऱ्यांना सध्या कोणतेही अतिरिक्त अनुदान मिळणार नाही.
या निर्णयामुळे काही शेतकरी नाराज आहेत, कारण त्यांनी संकटातून सावरून पुन्हा शेती सुरू केली होती. मात्र, नवीन योजनेचा लाभ घेण्याची संधी त्यांना नाकारण्यात आली आहे. या विषयावर सरकारकडून अद्याप स्पष्टीकरण देण्यात आलेले नाही.
शेतकऱ्यांमधील प्रतिक्रिया
राज्य सरकारच्या या नव्या निर्णयामुळे वेळेवर कर्ज फेडणाऱ्या शेतकऱ्यांमध्ये आनंदाचे वातावरण आहे. यापूर्वीच्या कर्जमाफी योजनांमध्ये फक्त थकबाकीदार शेतकऱ्यांनाच फायदा मिळायचा. त्यामुळे नियमित कर्ज फेड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना कोणताही प्रोत्साहन मिळत नव्हते. मात्र, या योजनेमुळे वेळेवर कर्ज भरणाऱ्या शेतकऱ्यांचाही सन्मान केला जात आहे.
एका स्थानिक शेतकऱ्याने सांगितले की, “मी पाच वर्षांपासून नियमितपणे पीक कर्जाची परतफेड करत आहे. कर्जमाफीच्या योजनांमधून आम्हाला आजवर काहीच फायदा मिळाला नाही. पण आता सरकारने शेतकऱ्यांचा विचार करत, त्यांना प्रोत्साहन अनुदान देऊन सन्मानित केले आहे. हे निश्चितच शेतकऱ्यांमध्ये कर्ज परतफेड करण्याची प्रेरणा निर्माण करेल.”
या प्रोत्साहन योजना अंतर्गत शेतकऱ्यांमध्ये कर्जाची नियमित परतफेड करण्याची सवय निर्माण करणे हे मुख्य उद्दिष्ट आहे. जर शेतकऱ्यांनी नियमितपणे कर्जाची परतफेड केली, तर त्यांचा क्रेडिट स्कोअर सुधारेल आणि भविष्यात त्यांना अधिक सहजतेने कर्ज मिळण्याची संधी मिळेल. याशिवाय, शेतकऱ्यांना आर्थिक बाबींबद्दल अधिक जागरूक होण्याची संधी देखील मिळेल.
सरकारी अधिकाऱ्यांच्या मते, कर्जमाफी प्रत्येक वेळी करणे शक्य नाही, त्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये कर्ज परतफेड करण्याची सवय लागली पाहिजे. या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना नियमितपणे कर्ज परतफेड करण्यासाठी प्रोत्साहन मिळेल.
शेतकऱ्यांसाठी इतर योजना
राज्य सरकार शेतकऱ्यांसाठी अनेक महत्त्वाच्या योजना राबवण्याचा विचार करत आहे. यामध्ये शेतकऱ्यांना आधुनिक शेती तंत्रज्ञानाचे प्रशिक्षण देणे, पीक विमा योजनेचा विस्तार करणे, सिंचन सुविधांचा विकास, तसेच शेतमालाला योग्य बाजारपेठ उपलब्ध करून देणे यांचा समावेश आहे.
राज्याचे कृषिमंत्री म्हणाले, “शेतकरी हा देशाचा आधार आहे. त्यांचा विकास झाला तरच देशाचा विकास होऊ शकतो. म्हणूनच आम्ही शेतकऱ्यांच्या कल्याणासाठी अनेक योजनांचे अंमलबजावणी करत आहोत. कर्ज फेडणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी ५० हजार रुपयांचे प्रोत्साहन अनुदान देण्याची योजना देखील त्यामध्ये समाविष्ट आहे.”
नियमितपणे कर्ज फेड करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी ५० हजार रुपयांचे प्रोत्साहन अनुदान एक अत्यंत फायदेशीर योजना ठरली आहे. यामुळे कर्ज परतफेड करणाऱ्या शेतकऱ्यांचा गौरव केला जात आहे आणि त्यांना आर्थिक सहाय्य मिळत आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना कर्ज वेळेवर परत फेड करण्याची आवड निर्माण करण्यात मदत करेल, तसेच त्यांच्या आर्थिक परिस्थितीत सुधारणा होईल.
राज्य सरकारने घेतलेल्या या निर्णयामुळे शेतकऱ्यांच्या चेहऱ्यावर हसू फुलले आहे आणि आशेचा एक नवा किरण निर्माण झाला आहे. या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना मिळणारे प्रोत्साहन त्यांना अधिक मेहनत करण्याची प्रेरणा देईल आणि त्याचा परिणाम राज्याच्या कृषी क्षेत्राच्या विकासावर होईल.