gas cylinders new scheme राज्यातील महिलांसाठी गॅस सिलेंडरच्या दरात कपात होणार असल्याची आनंदाची बातमी समोर आली आहे. विशेषतः गृहिणींसाठी ही बातमी फायदेशीर ठरणार आहे.
मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी महिलांसाठी अनेक योजना सुरू केल्या असून, त्यापैकी ‘अन्नपूर्णा योजना’ ही एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेंतर्गत महिलांना दरवर्षी तीन मोफत गॅस सिलेंडर मिळणार आहेत. याशिवाय, गॅस सिलेंडरच्या किमतीत कपात होणार असल्याची घोषणा करण्यात आली आहे, ज्यामुळे अनेक महिलांना लाभ होणार आहे.
गॅस सिलेंडर दर कपातीचा महिलांना होणारा फायदा
गॅस सिलेंडर हे प्रत्येक घरातील अत्यावश्यक वस्तूंपैकी एक आहे. शहरी भागात एलपीजी गॅसचा वापर प्रत्येक घरात केला जातो, तर ग्रामीण भागात अजूनही पारंपरिक इंधनाचा वापर अधिक प्रमाणात होतो. मात्र, गेल्या काही वर्षांत ग्रामीण भागातही एलपीजी गॅस सिलेंडरचा वापर वाढला आहे.
सामान्य कुटुंबांसाठी, विशेषतः मध्यमवर्गीय कुटुंबांसाठी, गॅस सिलेंडर हा मासिक खर्चाचा महत्त्वाचा भाग असतो. गॅस सिलेंडरच्या किमती कमी झाल्यास या कुटुंबांचा आर्थिक भार कमी होतो. गृहिणींच्या दृष्टिकोनातून पाहिले तर, स्वयंपाक करण्यासाठी वापरले जाणारे एलपीजी गॅस स्वस्त झाल्यास त्यांचा मासिक खर्च कमी होईल, ज्यामुळे त्यांना अन्य आवश्यक वस्तूंवर खर्च करण्यास मदत होईल.
गॅस सिलेंडरच्या नवीन दरांमध्ये बदल
2025 च्या सुरुवातीला व्यावसायिक एलपीजी सिलेंडरच्या किमतीत कपात करण्यात आली आहे. देशातील प्रमुख तेल आणि गॅस कंपन्यांनी 1 जानेवारी 2025 पासून व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या दरात कपात जाहीर केली आहे. या दर कपातीचा प्रभाव दिल्ली, मुंबई, कोलकाता आणि चेन्नईसारख्या मोठ्या शहरांमध्ये दिसून येत आहे.
महत्त्वाची बाब म्हणजे, 19 किलोच्या व्यावसायिक एलपीजी सिलेंडरच्या किमती कमी झाल्या असल्या तरी, 14 किलोच्या घरगुती गॅस सिलेंडरच्या किमतीत अद्याप कोणताही बदल झालेला नाही. याचा अर्थ, सामान्य नागरिकांना गॅसच्या दरात सध्या कोणतीही सूट मिळालेली नाही.
व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या दरांमध्ये कपात
इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन लिमिटेड (IOCL) ने जाहीर केलेल्या नवीन दरांनुसार, विविध शहरांमध्ये व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किमतीत 14 ते 16 रुपयांपर्यंत कपात करण्यात आली आहे.
दिल्लीमध्ये, व्यावसायिक गॅस सिलेंडरची किंमत 1818.50 रुपयांवरून 1804 रुपये झाली आहे, म्हणजेच 14.50 रुपयांची घट झाली आहे. कोलकात्यात, ही किंमत 1927 रुपयांवरून 1911 रुपये झाली आहे, ज्यामध्ये 16 रुपयांची घट झाली आहे. मुंबईमध्ये, व्यावसायिक गॅस सिलेंडरची किंमत 1771 रुपयांवरून 1756 रुपये झाली आहे, म्हणजेच 15 रुपयांची घट झाली आहे. तर चेन्नईमध्ये, ही किंमत 1980.50 रुपयांवरून 1966 रुपये झाली आहे, ज्यामध्ये 14.50 रुपयांची घट झाली आहे.
डिसेंबर 2024 मध्ये दरवाढ झाली होती
आपण हे लक्षात घेतले पाहिजे की, डिसेंबर 2024 मध्ये व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किमतीत वाढ झाली होती. दिल्लीमध्ये नोव्हेंबर महिन्यात व्यावसायिक गॅस सिलेंडरची किंमत 1802 रुपये होती, जी डिसेंबरमध्ये वाढून 1818.50 रुपये झाली होती. मुंबई, चेन्नई आणि कोलकात्यातही असाच दरवाढीचा प्रभाव दिसून आला होता. मात्र, 2025 च्या सुरुवातीला या किमतीत काहीशी कपात करण्यात आली आहे.
घरगुती गॅस सिलेंडरच्या किमती स्थिर
जरी व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किमतीत कपात झाली असली, तरी 14 किलोच्या घरगुती एलपीजी सिलेंडरच्या किमतीत कोणताही बदल झालेला नाही. दिल्लीमध्ये घरगुती गॅस सिलेंडरची किंमत 803 रुपये आहे, कोलकात्यात 829 रुपये, मुंबईत 802.50 रुपये, तर चेन्नईमध्ये 818.50 रुपये आहे.
याचा अर्थ, सामान्य नागरिकांना गॅसच्या दरात सध्या कोणतीही कपात झालेली नाही. मात्र, राज्य सरकारने जाहीर केलेली ‘अन्नपूर्णा योजना’ महिलांना नक्कीच फायदेशीर ठरणार आहे.
‘अन्नपूर्णा योजना’ – राज्य सरकारचा महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प
मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी जाहीर केलेली ‘अन्नपूर्णा योजना’ ही राज्यातील महिलांसाठी एक महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प आहे. या योजनेअंतर्गत, पात्र महिलांना दरवर्षी तीन मोफत गॅस सिलेंडर देण्यात येणार आहेत. ही योजना विशेषतः आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत कुटुंबातील महिलांसाठी फायदेशीर ठरणार आहे.
‘अन्नपूर्णा योजना’ अंतर्गत लाभ घेण्यासाठी काही निकष ठेवण्यात आले आहेत. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलेचे कुटुंब दारिद्र्य रेषेखालील (बीपीएल) असणे आवश्यक आहे. तसेच, कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न ठराविक मर्यादेपेक्षा कमी असणे आवश्यक आहे. याशिवाय, लाभार्थी महिलेकडे वैध रेशन कार्ड आणि एलपीजी कनेक्शन असणे आवश्यक आहे.
योजनेसाठी अर्ज कसा करावा?
‘अन्नपूर्णा योजने’अंतर्गत लाभ घेण्यासाठी महिलांना ऑनलाइन अर्ज करावा लागेल. यासाठी, राज्य सरकारच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन रजिस्ट्रेशन करणे आवश्यक आहे. अर्जासोबत आवश्यक कागदपत्रे जोडणे आवश्यक आहे. यामध्ये आधार कार्ड, रेशन कार्ड, उत्पन्नाचा दाखला, एलपीजी कनेक्शनचा पुरावा इत्यादींचा समावेश आहे.
ऑनलाइन अर्ज केल्यानंतर, अर्जाची छाननी केली जाईल आणि पात्र लाभार्थींना योजनेचा लाभ मिळेल. प्रत्येक पात्र महिलेला वर्षातून तीन मोफत गॅस सिलेंडर मिळतील, जे थेट तिच्या एलपीजी कनेक्शनवर जमा केले जातील.
‘अन्नपूर्णा योजने’चे मुख्य उद्दिष्ट महिलांना स्वच्छ इंधन वापरण्यास प्रोत्साहित करणे हे आहे. अनेक ग्रामीण भागांमध्ये अजूनही स्वयंपाकासाठी लाकूड, कोळसा यासारख्या पारंपरिक इंधनांचा वापर केला जातो. यामुळे प्रदूषण होते आणि महिलांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो. एलपीजी गॅससारख्या स्वच्छ इंधनाचा वापर वाढवून, सरकार प्रदूषण कमी करण्याचा आणि महिलांच्या आरोग्याचे रक्षण करण्याचा प्रयत्न करत आहे.
याशिवाय, या योजनेमुळे महिलांची आर्थिक स्थिती सुधारण्यास मदत होईल. मोफत गॅस सिलेंडर मिळाल्यामुळे त्यांचा मासिक खर्च कमी होईल, ज्यामुळे त्यांना अन्य आवश्यक गरजांवर खर्च करण्यास मदत होईल.
अन्य राज्यांमध्ये अशा योजना
अनेक राज्यांमध्ये महिलांसाठी अशा प्रकारच्या योजना राबवल्या जात आहेत. उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, छत्तीसगढ इत्यादी राज्यांमध्ये गॅस सिलेंडरवर सबसिडी देण्याच्या योजना आहेत. या योजनांचा उद्देश महिलांना स्वच्छ इंधन वापरण्यास प्रोत्साहित करणे आणि त्यांची आर्थिक स्थिती सुधारणे हा आहे.
केंद्र सरकारच्या ‘उज्ज्वला योजने’ने देखील गरीब कुटुंबातील महिलांना एलपीजी कनेक्शन मिळण्यास मदत केली आहे. या योजनेमुळे, अनेक ग्रामीण भागांमध्ये एलपीजी गॅसचा वापर वाढला आहे.
थोडक्यात, राज्य सरकारने जाहीर केलेल्या ‘अन्नपूर्णा योजने’मुळे महिलांना मोठा आर्थिक फायदा होणार आहे. प्रत्येक पात्र महिलेला वर्षातून तीन मोफत गॅस सिलेंडर मिळतील, ज्यामुळे तिचा मासिक खर्च कमी होईल. याशिवाय, व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किमतीत झालेली कपात व्यावसायिक क्षेत्रातील महिलांना फायदेशीर ठरणार आहे. राज्य सरकारचा हा निर्णय राज्यातील महिलांच्या दृष्टीने निश्चितच स्वागतार्ह आहे.