gold and silver महाराष्ट्रासह देशभरात सोन्याच्या किमतींनी नवा उच्चांक गाठला असून, सर्वसामान्य नागरिकांच्या आर्थिक नियोजनावर याचा मोठा परिणाम होत आहे. विशेषतः लग्नसराईच्या हंगामात ही दरवाढ चिंताजनक ठरत आहे. 24 जानेवारी 2025 रोजीच्या बाजारभावानुसार, 24 कॅरेट शुद्ध सोन्याचा दर प्रति 10 ग्रॅमला ₹82,090 पर्यंत पोहोचला आहे, तर 22 कॅरेट सोन्याची किंमत ₹75,250 प्रति 10 ग्रॅम इतकी नोंदवली गेली आहे.
“गेल्या काही महिन्यांपासून सोन्याच्या किमतींमध्ये सातत्याने वाढ होत आहे. याचा सर्वाधिक फटका मध्यमवर्गीय कुटुंबांना बसत आहे,” असे मत ज्येष्ठ सराफ व्यापारी राजेश झुनझुनवाला यांनी व्यक्त केले. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, “पूर्वी एखादे कुटुंब 50 ग्रॅम सोने खरेदी करत असेल, तर आता ते 25-30 ग्रॅमपर्यंत मर्यादित राहिले आहे.”
मुंबई, पुणे, नागपूर, कोल्हापूर, जळगाव आणि ठाणे या प्रमुख शहरांमध्ये सोन्याचे दर जवळपास समान आहेत. मात्र, ग्रामीण भागात या किमती थोड्या वेगळ्या आढळतात. वाहतूक खर्च, स्थानिक कर आणि व्यापाऱ्यांच्या नफ्याच्या प्रमाणानुसार ग्रामीण भागातील दरांमध्ये 1 ते 3 टक्क्यांपर्यंत तफावत दिसून येते.
सध्याच्या दरवाढीमागे अनेक कारणे आहेत. जागतिक बाजारपेठेतील अस्थिरता, भारतीय रुपयाच्या किमतीतील चढउतार, सण-उत्सव आणि लग्नसराईमुळे वाढलेली मागणी, तसेच सोन्याचा मर्यादित पुरवठा या सर्व घटकांचा परिणाम किमतींवर होत आहे. विशेष म्हणजे, भारतीय संस्कृतीत सोन्याला असलेले महत्त्व आणि गुंतवणुकीचे सुरक्षित माध्यम म्हणून त्याची असलेली भूमिका यामुळे मागणी कायम राहते.
“सध्या बँकांमधील व्याजदर कमी झाल्याने, अनेक गुंतवणूकदार सोन्याकडे वळत आहेत. शेअर बाजारातील अस्थिरतेमुळेही सोन्याची गुंतवणूक सुरक्षित मानली जात आहे,” असे आर्थिक सल्लागार प्रशांत देशमुख यांनी सांगितले. त्यांच्या मते, “पुढील काही महिन्यांत सोन्याच्या किमती स्थिर राहण्याची शक्यता आहे, मात्र जागतिक घडामोडींचा परिणाम दरांवर होऊ शकतो.”
दरम्यान, चांदीच्या किमतींमध्ये मात्र स्थिरता दिसून येत आहे. सध्या एक किलो चांदीचा दर ₹96,500 असून, गेल्या काही महिन्यांपासून या किमतीत फारसा बदल झालेला नाही. यामुळे लग्नसराईत अनेक कुटुंबे चांदीच्या दागिन्यांकडे वळत असल्याचेही निरीक्षण व्यापारी वर्तुळातून व्यक्त केले जात आहे.
ग्राहक हितरक्षण संघटनेच्या अध्यक्षा सुनीता पाटील यांनी ग्राहकांना सावधगिरीचा इशारा दिला आहे. त्या म्हणाल्या, “सोने खरेदी करताना हॉलमार्क असलेल्या दागिन्यांवरच भर द्यावा. योग्य बिल घेणे आणि शुद्धतेची खात्री करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. अनेक ठिकाणी भेसळयुक्त सोने विकले जात असल्याच्या तक्रारी आम्हाला मिळत आहेत.”
सोन्याच्या वाढत्या किमतींचा परिणाम लग्नसराईवरही होत आहे. “आमच्या मुलीच्या लग्नासाठी सोन्याची खरेदी करायची होती, पण या दरवाढीमुळे आमचे बजेट पूर्णपणे कोलमडले आहे,” असे एका पालकाने नाव न छापण्याच्या अटीवर सांगितले. अनेक कुटुंबे आता सोन्याऐवजी चांदीच्या दागिन्यांकडे वळत असल्याचेही दिसून येत आहे.
तज्ज्ञांच्या मते, ग्राहकांनी सोने खरेदी करताना काही महत्त्वाचे मुद्दे लक्षात ठेवावेत:
- विविध दुकानांमधील दरांची तुलना करावी
- केवळ हॉलमार्क असलेले सोने खरेदी करावे
- खरेदीचे योग्य बिल घ्यावे
- सोन्याची शुद्धता (22 किंवा 24 कॅरेट) तपासून घ्यावी
- बाजारभावाचा अभ्यास करून योग्य वेळी खरेदी करावी
सोन्याच्या किमतींबाबत भविष्यात काय होईल याविषयी तज्ज्ञांमध्ये एकमत नाही. काहींच्या मते पुढील काही महिने दर स्थिर राहतील, तर काहींच्या मते आंतरराष्ट्रीय घडामोडींचा परिणाम किमतींवर होऊ शकतो. मात्र, भारतीय बाजारपेठेत सोन्याची मागणी कायम राहणार असल्याने, किमतींमध्ये मोठी घसरण होण्याची शक्यता कमी आहे.
दरम्यान, सरकारी पातळीवरून सोन्याच्या आयातीवरील नियंत्रणे आणि कर धोरणांमध्ये बदल करण्याची मागणी होत आहे. यामुळे किमती नियंत्रणात राहण्यास मदत होऊ शकते, असे अर्थतज्ज्ञांचे मत आहे. तोपर्यंत मात्र सर्वसामान्य नागरिकांना या वाढत्या किमतींशी जुळवून घ्यावे लागणार आहे.