- Ladki Bhaeen Yojana 2025 महाराष्ट्र राज्य सरकारने राज्यातील महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी “माझी लाडकी बहीण योजना” सुरू केली आहे. या महत्त्वाकांक्षी योजनेंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा १५०० रुपये आर्थिक मदत दिली जाते. अलीकडेच, २०२५ च्या अंतरिम अर्थसंकल्पानंतर, महिला व बाल विकास विभागाने राज्यातील ग्रामीण भागातील पात्र लाभार्थी महिलांची नवीन यादी जाहीर केली आहे. या यादीमध्ये निवड केलेल्या महिलांना पुढील नऊ महिन्यांसाठी लाभ मिळणार आहे.
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वपूर्ण योजना आहे, जिचा मुख्य उद्देश राज्यातील महिलांचे आर्थिक सक्षमीकरण करणे आहे. विशेषतः ग्रामीण भागातील महिलांना आर्थिक स्वावलंबन प्राप्त करण्यासाठी मदत करणे हा या योजनेचा मुख्य हेतू आहे. ही योजना विवाहित, विधवा, घटस्फोटित, परित्यक्त, निराधार, तसेच कुटुंबातील एक अविवाहित पात्र महिलांसाठी आहे.
लाभार्थी यादीमध्ये बदल
राज्य सरकारने अलीकडेच योजनेच्या लाभार्थी यादीची व्यापक तपासणी केली. या तपासणीमध्ये सरकारने महिलांच्या कुटुंबाचे उत्पन्न, चारचाकी वाहनाची मालकी, लाभार्थ्याचे वय, आयकर भरणा इत्यादी निकषांची पडताळणी केली. या प्रक्रियेदरम्यान, सुमारे ९ लाख महिला योजनेच्या पात्रता निकषांची पूर्तता करत नसल्याचे आढळून आले. त्यामुळे त्यांचे अर्ज रद्द करण्यात आले आहेत.
तपासणीनंतर, महिला व बाल विकास विभागाने राज्यातील शहरी आणि ग्रामीण भागातील पात्र लाभार्थ्यांची नवीन यादी जाहीर केली. या नवीन यादीनुसार, २ कोटी ४१ लाख महिलांना योजनेचा लाभ मिळणार आहे.
योजनेची मुख्य वैशिष्ट्ये
- पात्र महिलांना दरमहा १५०० रुपये आर्थिक मदत दिली जाते.
- अंतरिम अर्थसंकल्पानुसार, लाभार्थी यादीत समाविष्ट महिलांना पुढील ९ महिन्यांसाठी हा लाभ दिला जाईल.
- सरकारने आधीच आठवा आणि नववा हप्ता वितरित केला आहे.
- ग्रामीण आणि शहरी भागातील पात्र महिलांसाठी वेगवेगळ्या यादी जाहीर करण्यात आल्या आहेत.
लाडकी बहीण योजनेसाठी पात्रता निकष
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलांना खालील पात्रता निकष पूर्ण करावे लागतात:
- वय निकष: लाभार्थी महिलेचे वय २१ ते ६५ वर्षांदरम्यान असावे.
- रहिवासी निकष: लाभार्थी महाराष्ट्र राज्याची रहिवासी असावी.
- आर्थिक निकष: कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न २.५ लाख रुपयांपेक्षा जास्त नसावे.
- मालमत्ता निकष: कुटुंबात चारचाकी वाहन नसावे.
- आयकर निकष: लाभार्थी महिला आणि तिचे कुटुंब आयकर भरणारे नसावेत.
- दस्तऐवज निकष: महिलेकडे आधार कार्ड असणे आवश्यक आहे आणि तिचे बँक खाते आधार कार्डशी लिंक केलेले असावे.
आवश्यक कागदपत्रे
योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- आधार कार्ड
- मतदार ओळखपत्र
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- बँक पासबुक
- आधारशी लिंक केलेला मोबाइल नंबर
- मूळ रहिवासी प्रमाणपत्र
- शिधापत्रिका (रेशन कार्ड)
- स्व-घोषणापत्र
लाभार्थी यादी तपासण्याची प्रक्रिया
महिला लाडकी बहीण योजनेच्या लाभार्थी यादीमध्ये त्यांचे नाव आहे का हे तपासण्यासाठी दोन पद्धती वापरू शकतात – ऑनलाइन आणि ऑफलाइन.
ऑनलाइन पद्धत (अर्ज स्थिती तपासणी):
- योजनेच्या अधिकृत वेबसाईट https://ladakibahin.maharashtra.gov.in/ वर जा.
- ‘अर्जदार लॉगिन’ पर्यायावर क्लिक करा.
- नोंदणीकृत मोबाइल नंबर आणि पासवर्ड वापरून लॉगिन करा.
- मेनूमधील ‘पूर्वी केलेला अर्ज’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- अर्जाची स्थिती तपासा. ‘मंजूर’ असल्यास, आपण योजनेचे लाभार्थी आहात. ‘नाकारले’ असल्यास, लाभ मिळणार नाही.
लाडकी बहीण योजना ग्रामीण यादी तपासण्यासाठी:
ग्रामीण भागातील महिलांनी ऑफलाइन पद्धतीने किंवा नारी शक्ती दूत ॲपवरून अर्ज केले असल्यास, त्यांनी त्यांच्या स्थानिक महानगरपालिकेच्या अधिकृत वेबसाइटवरून यादी तपासावी:
- स्थानिक महानगरपालिकेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- ‘योजना’ किंवा ‘योजना पर्याय’ या विभागावर क्लिक करा.
- ‘लाडकी बहीण योजना यादी २०२५’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- आपला वॉर्ड/ब्लॉक निवडा आणि ‘डाउनलोड’ बटणावर क्लिक करा.
- डाउनलोड केलेल्या यादीमध्ये आपले नाव शोधा.
योजनेचे महत्त्व आणि प्रभाव
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्रातील महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. दरमहा १५०० रुपयांचे थेट आर्थिक अनुदान मिळाल्यामुळे अनेक महिलांना त्यांच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यास मदत होत आहे. विशेषत: ग्रामीण भागातील महिलांसाठी हा निधी आरोग्य, शिक्षण, आणि स्वतःचा छोटा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी उपयुक्त ठरत आहे.
योजनेमुळे महिलांना त्यांच्या कुटुंबातील आर्थिक निर्णय प्रक्रियेत अधिक सहभागी होण्यास प्रोत्साहन मिळत आहे. त्यामुळे त्यांचा आत्मविश्वास वाढत आहे आणि समाजात त्यांचे स्थान बळकट होत आहे.
योजनेच्या अंमलबजावणीत काही आव्हानेही आहेत. यामध्ये प्रामुख्याने पात्रता निकषांची योग्य पडताळणी, लाभार्थ्यांची अचूक ओळख, आणि निधीचे वेळेवर वितरण या बाबींचा समावेश होतो. अलीकडेच, सरकारने केलेल्या पुनर्तपासणीमुळे ९ लाख महिलांचे अर्ज रद्द करण्यात आले आहेत, यावरून योजनेच्या पात्रता निकषांची कठोर अंमलबजावणी केली जात असल्याचे दिसते.
महाराष्ट्र सरकारची लाडकी बहीण योजना ही राज्यातील महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी एक महत्त्वाची पुढाकार आहे. २०२५ च्या अंतरिम अर्थसंकल्पानंतर जाहीर झालेल्या नवीन लाभार्थी यादीमध्ये २ कोटी ४१ लाख महिलांचा समावेश आहे, ज्यांना पुढील नऊ महिन्यांसाठी दरमहा १५०० रुपये मिळणार आहेत.
पात्र महिलांना योजनेचा लाभ मिळवण्यासाठी त्यांनी योजनेच्या अधिकृत वेबसाईटवर किंवा त्यांच्या स्थानिक महानगरपालिकेच्या वेबसाईटवर जाऊन त्यांच्या नावाची पडताळणी करावी. योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीमुळे राज्यातील महिलांच्या आर्थिक परिस्थितीत सुधारणा होऊन त्यांच्या जीवनमानाचा दर्जा वाढेल, अशी अपेक्षा आहे.