Mahamandal’s new scheme महाराष्ट्र हे निसर्गरम्य स्थळांनी नटलेले, समृद्ध सांस्कृतिक वारसा असलेले राज्य आहे. या राज्यातील सर्व सुंदर स्थळांना भेट देण्यासाठी महाराष्ट्र राज्य परिवहन महामंडळाने (एमएसआरटीसी) एक अद्वितीय उपक्रम सुरू केला आहे – ‘कुठेही फिरा’ पास योजना. या लेखात आपण या उपक्रमाविषयी सविस्तर माहिती घेणार आहोत.
‘कुठेही फिरा’ पास:
१९८८ मध्ये सुरू झालेली ‘कुठेही फिरा’ पास योजना हा एमएसआरटीसीचा एक अभिनव प्रकल्प आहे. या योजनेचा मूळ उद्देश प्रवाशांना मर्यादित कालावधीत महाराष्ट्रातील विविध स्थळांना सहजपणे आणि आर्थिकदृष्ट्या परवडणाऱ्या पद्धतीने भेट देण्याची संधी उपलब्ध करून देणे हा होता. सुरुवातीला मर्यादित मार्गांपुरती सीमित असलेली ही योजना आता संपूर्ण महाराष्ट्रात आणि शेजारील काही राज्यांमध्ये विस्तारित झाली आहे.
पासची वैशिष्ट्ये आणि फायदे
‘कुठेही फिरा’ पास हा प्रवाशांसाठी अनेक फायदे देणारा ठरला आहे:
- आर्थिक बचत: पास धारकांना ठराविक कालावधीत असंख्य प्रवास करण्याची सुविधा असल्याने, प्रत्येक प्रवासासाठी वेगळे तिकीट खरेदी करण्याची गरज पडत नाही. याद्वारे मोठ्या प्रमाणात आर्थिक बचत होते.
- वेळेची बचत: तिकीट खरेदीच्या रांगेत उभे राहण्याचा त्रास टाळून प्रवाशांचा वेळ वाचतो. एकदा पास मिळवल्यानंतर, प्रवासी थेट बसमध्ये चढू शकतात.
- प्रवासाचे स्वातंत्र्य: या पासचा वापर करून प्रवासी कोणत्याही मार्गावर, कितीही वेळा प्रवास करू शकतात. त्यामुळे पर्यटनासाठी, व्यावसायिक कामांसाठी किंवा व्यक्तिगत प्रयोजनांसाठी प्रवास अधिक लवचिक होतो.
- सुविधाजनक पर्याय: विविध प्रकारच्या बसेसमध्ये प्रवास करण्याची संधी, शैक्षणिक आणि ज्येष्ठ नागरिकांसाठी विशेष सवलती यासारख्या सुविधा या पास योजनेत समाविष्ट आहेत.
पासचे प्रकार आणि दर
‘कुठेही फिरा’ पासचे विविध प्रकार उपलब्ध आहेत, जे प्रवाशांच्या गरजेनुसार निवडता येतात:
4 दिवसांचा पास
- साधारण बस: ₹700
- निमआराम बस: ₹900
- आराम बस / शिवनेरी: ₹1,200
- आराम + निमआराम: ₹1,500
- सर्व प्रकारच्या बसेस: ₹2,000
7 दिवसांचा पास
- साधारण बस: ₹1,200
- निमआराम बस: ₹1,500
- आराम बस / शिवनेरी: ₹2,000
- आराम + निमआराम: ₹2,500
- सर्व प्रकारच्या बसेस: ₹3,500
विशेष सवलती
- विद्यार्थी: 25% सूट (वैध शैक्षणिक ओळखपत्र आवश्यक)
- ज्येष्ठ नागरिक (65+ वर्षे): 30% सूट (वयाचा पुरावा आवश्यक)
पासचे नियम आणि अटी
‘कुठेही फिरा’ पास वापरताना काही महत्त्वाचे नियम लक्षात ठेवावे लागतात:
- पास त्याच्या निर्गमन तारखेपासून 4 किंवा 7 दिवसांसाठी वैध असतो, ज्या प्रकारचा पास निवडला आहे त्यानुसार.
- पास व्यक्तिगत आहे आणि हस्तांतरणीय नाही. ज्या व्यक्तीच्या नावे पास जारी केला आहे, त्यानेच त्याचा वापर करावा लागतो.
- प्रवासादरम्यान पाससह वैध ओळखपत्र बाळगणे आवश्यक आहे. तपासणीच्या वेळी दोन्ही दाखवावे लागतात.
- एकदा जारी केलेला पास हरवल्यास किंवा नष्ट झाल्यास त्याची प्रतिपूर्ती किंवा डुप्लिकेट जारी केले जात नाही.
- आरक्षित बसेसमध्ये प्रवास करण्यासाठी, पास असूनही आरक्षण शुल्क भरावे लागते.
- ज्या प्रकारच्या बसेससाठी पास खरेदी केला आहे, त्याच प्रकारच्या बसेसमध्ये प्रवास करता येतो.
पास कसा मिळवावा?
‘कुठेही फिरा’ पास दोन पद्धतींनी मिळवता येतो:
1. ऑफलाइन पद्धत
- जवळच्या एमएसआरटीसी आगारात जा.
- पास विभागात संपर्क साधा.
- आवश्यक कागदपत्रे (ओळखपत्र, विद्यार्थी/ज्येष्ठ नागरिक प्रमाणपत्र इ.) सादर करा.
- अर्ज भरा आणि पासची किंमत भरा.
- सर्व तपासणी पूर्ण झाल्यावर पास जारी केला जाईल.
2. ऑनलाइन पद्धत
- एमएसआरटीसीच्या अधिकृत वेबसाइटवर (www.msrtc.gov.in) जा.
- ‘ट्रॅव्हल पास’ विभागात नावनोंदणी करा.
- आवश्यक माहिती भरा आणि कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा.
- ऑनलाइन पेमेंट पूर्ण करा.
- पास ई-मेलद्वारे मिळेल किंवा जवळच्या आगारातून संग्रहित करता येईल.
प्रभावी प्रवास नियोजन
‘कुठेही फिरा’ पासचा पूर्ण लाभ घेण्यासाठी काही उपयुक्त टिप्स:
- मार्ग नियोजन: आपल्या प्रवासपथाचे आधीच नियोजन करा, जेणेकरून सर्वाधिक स्थळे कमीत कमी वेळेत भेटता येतील.
- वेळापत्रक तपासा: एमएसआरटीसीच्या अॅप किंवा वेबसाइटवरून बसच्या वेळापत्रकाची माहिती मिळवा.
- गर्दीचे वेळ टाळा: शक्य असल्यास, गर्दीच्या वेळी प्रवास टाळा. सकाळी लवकर किंवा दुपारी बसेस कमी गर्दीच्या असतात.
- आगाऊ आरक्षण: आवश्यक असल्यास, महत्त्वाच्या मार्गांवरील बसेससाठी आगाऊ आरक्षण करा.
- पर्यटन केंद्रांची माहिती: प्रवासापूर्वी भेट देणाऱ्या ठिकाणांविषयी माहिती मिळवा, जेणेकरून तिथे पोहोचल्यावर वेळ वाया जाणार नाही.
लोकप्रिय प्रवास मार्ग
‘कुठेही फिरा’ पास धारकांसाठी काही लोकप्रिय मार्ग:
- मुंबई-पुणे-महाबळेश्वर: व्यावसायिक राजधानीपासून हिल स्टेशनपर्यंत.
- पुणे-कोल्हापूर-पन्हाळा: ऐतिहासिक किल्ले आणि पौराणिक स्थळे.
- नाशिक-त्र्यंबकेश्वर-शिर्डी: धार्मिक स्थळांचा एकत्रित दौरा.
- औरंगाबाद-अजिंठा-एलोरा: जागतिक वारसा स्थळे.
- नागपूर-ताडोबा: वन्यजीव प्रेमींसाठी उत्तम मार्ग.
विशेष पर्यटन पॅकेज
एमएसआरटीसी ‘कुठेही फिरा’ पासव्यतिरिक्त काही विशेष पर्यटन पॅकेजेस देखील प्रदान करते:
- तीर्थ दर्शन: प्रमुख धार्मिक स्थळांना भेट देण्यासाठी विशेष व्यवस्था.
- पर्यटन विशेष: महाराष्ट्रातील प्रमुख पर्यटनस्थळांसाठी समर्पित सेवा.
- सण विशेष: गणेशोत्सव, दिवाळी यांसारख्या सणांदरम्यान विशेष सेवा.
- शैक्षणिक सहली: शाळा आणि महाविद्यालयांसाठी विशेष सहल पॅकेज.
ग्राहक अनुभव आणि सुधारणा
एमएसआरटीसी नेहमीच ‘कुठेही फिरा’ पास योजनेत सुधारणा करण्यासाठी प्रयत्नशील असते. प्रवाशांच्या अभिप्रायावर आधारित, अनेक सुधारणा केल्या गेल्या आहेत:
- ऑनलाइन पास बुकिंग सुविधा.
- मोबाइल अॅपद्वारे पास दाखवण्याची सुविधा.
- वेगवेगळ्या प्रकारच्या बसेससाठी विविध पास पर्याय.
- सवलतींची व्याप्ती वाढवणे.
- अधिक आरामदायी आणि आधुनिक बसेसचा समावेश.
महाराष्ट्र राज्य परिवहन महामंडळाची ‘कुठेही फिरा’ पास योजना ही प्रवाशांसाठी एक वरदान ठरली आहे. विशेषतः सुट्टीच्या काळात आणि पर्यटनासाठी निघालेल्या लोकांसाठी ही योजना अत्यंत उपयुक्त आहे. किफायतशीर दरात, मर्यादारहित प्रवासाची संधी देणारी ही योजना अनेक वर्षांपासून यशस्वीपणे चालू आहे.
राज्याच्या कोनाकोपऱ्यात जाण्यासाठी, महाराष्ट्राच्या समृद्ध सांस्कृतिक वारशाचा अनुभव घेण्यासाठी, किंवा नैसर्गिक सौंदर्यात रममाण होण्यासाठी, ‘कुठेही फिरा’ पास हा प्रवाशांसाठी सर्वात सोयीस्कर आणि किफायतशीर पर्याय आहे. प्रवासादरम्यान कोणत्याही समस्या आल्यास, एमएसआरटीसीचे कर्मचारी मदतीसाठी नेहमीच तत्पर असतात.