New rules bank account आजच्या आधुनिक बँकिंग व्यवस्थेत प्रत्येक व्यक्तीसाठी बँक खाते हे अत्यावश्यक बनले आहे. मात्र केवळ खाते उघडणे पुरेसे नाही, तर त्या खात्यात एक किमान शिल्लक (मिनिमम बॅलन्स) ठेवणे देखील महत्वाचे आहे. विविध बँकांनी आपल्या ग्राहकांसाठी वेगवेगळ्या किमान शिल्लकेच्या मर्यादा निश्चित केल्या आहेत. या मर्यादांचे पालन न केल्यास ग्राहकांना दंड भरावा लागतो. चला तर मग जाणून घेऊया विविध बँकांच्या किमान शिल्लकेच्या नियमांबद्दल सविस्तर माहिती.
किमान शिल्लकेचे महत्व: बँक खात्यात किमान शिल्लक ठेवण्यामागे अनेक कारणे आहेत. सर्वप्रथम, हे बँकेला तिच्या कार्यप्रणालीसाठी आवश्यक भांडवल उपलब्ध करून देते. दुसरे, यामुळे ग्राहकांमध्ये बचतीची सवय लागते. तिसरे, किमान शिल्लक ठेवल्याने अनावश्यक दंड टाळता येतो. शिवाय, बँकेच्या विविध सेवा निःशुल्क मिळवण्यासाठी किमान शिल्लक महत्वाचे ठरते.
सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकांचे नियम:
- स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI):
- महानगरे/शहरी भाग: ₹3,000
- छोटी शहरे/नगरे: ₹2,000
- ग्रामीण भाग: ₹1,000 विशेष म्हणजे एसबीआयने झिरो बॅलन्स खात्यांची सुविधा देखील उपलब्ध करून दिली आहे.
- पंजाब नॅशनल बँक (PNB):
- महानगरी भाग: ₹2,000
- शहरी व ग्रामीण भाग: ₹1,000 पीएनबीने आपल्या ग्राहकांसाठी तुलनेने कमी किमान शिल्लकेची मर्यादा ठेवली आहे.
खासगी क्षेत्रातील बँकांचे नियम:
- एचडीएफसी बँक:
- शहरी भाग: ₹10,000
- अर्धशहरी भाग: ₹2,500
- ग्रामीण भाग: ₹5,000 एचडीएफसी बँकेच्या किमान शिल्लकेच्या मर्यादा तुलनेने जास्त आहेत.
- इंडसइंड बँक:
- A श्रेणी: ₹10,000
- B श्रेणी: ₹10,000
- C श्रेणी: ₹5,000 इंडसइंड बँकेने श्रेणीनुसार किमान शिल्लकेचे वर्गीकरण केले आहे.
- येस बँक:
- सर्व भागांसाठी: ₹10,000 किमान शिल्लक न ठेवल्यास दरमहा ₹500 दंड आकारला जातो.
- आयसीआयसीआय बँक:
- महानगरे/शहरी भाग: ₹10,000
- अर्धशहरी भाग: ₹5,000
- ग्रामीण भाग: ₹2,000
- कोटक महिंद्रा बँक:
- शहरी भाग: ₹10,000 किमान शिल्लक न ठेवल्यास दरमहा ₹500 दंड आकारला जातो.
किमान शिल्लक न ठेवल्याचे परिणाम:
- मासिक दंड आकारणी
- बँक सेवांवर मर्यादा
- चेक बाउन्स होण्याची शक्यता
- क्रेडिट स्कोअरवर विपरीत परिणाम
- भविष्यातील कर्ज मिळवण्यात अडचणी
ग्राहकांसाठी महत्वाचे मुद्दे:
- योग्य खाते निवड:
- आपल्या गरजा व आर्थिक क्षमतेनुसार बँक व खाते प्रकार निवडावा
- किमान शिल्लकेची रक्कम पेलण्याजोगी असावी
- बँकेच्या सर्व नियम व अटींची माहिती घ्यावी
- नियमित देखरेख:
- खात्यातील शिल्लक रकमेवर लक्ष ठेवावे
- मोबाईल बँकिंग अॅप वापरून खात्याचे व्यवस्थापन करावे
- दंड टाळण्यासाठी किमान शिल्लक राखावी
- पर्यायी व्यवस्था:
- बेसिक सेविंग्ज बँक डिपॉझिट खाते (BSBD)
- जन धन योजना खाते
- झिरो बॅलन्स खाते
शेवटचा विचार: बँक खात्यात किमान शिल्लक ठेवणे हे प्रत्येक खातेधारकासाठी महत्वाचे आहे. यामुळे अनावश्यक आर्थिक भार टाळता येतो आणि बँकिंग सेवांचा पूर्ण लाभ घेता येतो. आपल्या गरजा व क्षमतेनुसार योग्य बँक व खाते प्रकार निवडून, नियमित देखरेख ठेवणे गरजेचे आहे.
विशेषतः नवीन खातेधारकांनी या नियमांची पूर्ण माहिती घेऊन त्यानुसार नियोजन करावे. योग्य नियोजनाने किमान शिल्लकेचे व्यवस्थापन सहज करता येते आणि आर्थिक व्यवहार सुरळीत चालू राहतात.