PM Kisan Yojana पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजनेच्या (पीएम किसान योजना) लाभार्थी शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वपूर्ण बातमी आहे. या योजनेअंतर्गत १९ वा हप्ता आता २४ फेब्रुवारी रोजी शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यांमध्ये जमा केला जाणार आहे. या हप्त्यातून प्रत्येक पात्र शेतकऱ्याला २,००० रुपये मिळणार आहेत. बिहारमधील भागलपूर येथून पंतप्रधान नरेंद्र मोदी स्वतः या हप्त्याचे वितरण करणार आहेत.
या योजनेमुळे देशभरातील शेतकऱ्यांमध्ये आनंदाचे वातावरण आहे. परंतु, काही शेतकऱ्यांना या लाभापासून वंचित रहावे लागणार असल्याने त्यांच्या मनात निराशेचे वातावरण निर्माण झाले आहे. विविध कारणांमुळे अनेक शेतकरी या हप्त्यापासून दूर राहू शकतात.
एका क्लिकवर मिळणार २२,००० कोटी रुपयांचा लाभ
केंद्रीय कृषी मंत्री शिवराज सिंह चौहान यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, या वेळी एकाच क्लिकवर देशभरातील ९.८० कोटी शेतकऱ्यांच्या खात्यात सुमारे २२,००० कोटी रुपये हस्तांतरित केले जातील. या कार्यक्रमाला कृषी मंत्री शिवराज सिंह चौहान आणि बिहारचे मुख्यमंत्री नितीश कुमार यांच्यासह अनेक प्रमुख नेते उपस्थित राहणार आहेत.
पंतप्रधान मोदी सोमवारी २४ फेब्रुवारी रोजी बिहारमधील भागलपूरला जाणार असून, तेथून ते डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (डीबीटी) पद्धतीने पात्र शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट १९ वा हप्ता हस्तांतरित करतील.
पीएम किसान योजना: शेतकऱ्यांसाठी आधारस्तंभ
पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना ही सन २०१८ मध्ये सुरू झालेली केंद्र सरकारची महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेअंतर्गत देशातील शेतकऱ्यांना दरवर्षी ६,००० रुपये तीन हप्त्यांमध्ये दिले जातात. प्रत्येक हप्त्यात २,००० रुपये दिले जातात. आतापर्यंत या योजनेंतर्गत १८ हप्ते वितरित करण्यात आले आहेत आणि आता १९ वा हप्ता वितरित केला जाणार आहे.
शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत करणे, त्यांना शेतीसाठी आवश्यक बियाणे, खते आणि अन्य सामग्री खरेदी करण्यासाठी मदत करणे आणि त्यांच्या उत्पन्नात वाढ करणे हे या योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे. विशेषतः लघु आणि सीमांत शेतकऱ्यांसाठी ही योजना अत्यंत महत्त्वाची आहे.
१९ व्या हप्त्यापासून कोण राहणार वंचित?
दरम्यान, या हप्त्याचे वितरण सुरू होण्यापूर्वी अनेक शेतकऱ्यांच्या मनात एक प्रश्न आहे – “मला हप्ता मिळेल का?” केंद्र सरकारने पीएम किसान योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांसाठी काही अटी निश्चित केल्या आहेत. या अटींची पूर्तता न करणाऱ्या शेतकऱ्यांना या हप्त्यापासून वंचित रहावे लागू शकते.
योजनेतून वगळल्या जाण्याची कारणे:
- ई-केवायसी अपूर्ण असणे: अनेक शेतकऱ्यांनी अद्याप आपली ई-केवायसी पूर्ण केलेली नाही. ई-केवायसी न केलेल्या शेतकऱ्यांना या हप्त्यापासून वंचित रहावे लागू शकते.
- आधार संलग्नता नसणे: ज्या शेतकऱ्यांचे बँक खाते आधार कार्डशी जोडलेले नाही, त्यांना हा हप्ता मिळणार नाही.
- आयकर दाता असणे: आयकर भरणारे शेतकरी या योजनेसाठी पात्र नाहीत. भूतपूर्व आणि वर्तमान केंद्रीय/राज्य सरकारचे मंत्री, खासदार, आमदार, स्थानिक संस्थांचे सदस्य, पेशेवर नोंदणीकृत व्यक्ती जसे की डॉक्टर, वकील, चार्टर्ड अकाउंटंट इत्यादींना या योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
- भूमिहीन शेतकरी: ज्या शेतकऱ्यांच्या नावावर शेतजमीन नाही, त्यांना या योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
- माहिती अपडेट न करणे: पीएम किसान पोर्टलवर वेळोवेळी माहिती अपडेट न करणाऱ्या शेतकऱ्यांना देखील हप्ता प्राप्त होणार नाही.
शेतकऱ्यांनी काय करावे?
जर आपल्याला हप्ता मिळत नसेल, तर शेतकऱ्यांनी खालील पावले उचलावीत:
- पीएम किसान पोर्टलची तपासणी करा: शेतकऱ्यांनी pmkisan.gov.in या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन आपला स्टेटस तपासावा.
- ई-केवायसी पूर्ण करा: जर ई-केवायसी पूर्ण नसेल, तर ती लवकरात लवकर पूर्ण करावी.
- आधार संलग्नता: आपले बँक खाते आधार कार्डशी जोडून घ्यावे.
- स्थानिक कृषी अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधा: कोणतीही अडचण असल्यास, स्थानिक कृषी विभागाच्या अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधावा.
पीएम किसान योजनेची वैशिष्ट्ये
पीएम किसान योजना ही भारत सरकारच्या कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाद्वारे राबविली जात आहे. येथे या योजनेची काही महत्त्वपूर्ण वैशिष्ट्ये आहेत:
- थेट लाभ हस्तांतरण: या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट पैसे हस्तांतरित केले जातात, ज्यामुळे मध्यस्थांचा हस्तक्षेप टाळता येतो.
- वार्षिक ६,००० रुपये: प्रत्येक पात्र शेतकऱ्याला दरवर्षी ६,००० रुपये तीन समान हप्त्यांमध्ये (प्रत्येकी २,००० रुपये) दिले जातात.
- सर्व राज्यांमध्ये लागू: ही योजना संपूर्ण भारतात लागू आहे, ज्यामुळे देशभरातील शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ घेता येतो.
- सुलभ नोंदणी प्रक्रिया: शेतकरी ऑनलाईन किंवा जवळच्या कृषी केंद्राद्वारे या योजनेत नोंदणी करू शकतात.
शेतकऱ्यांचा प्रतिसाद
या योजनेमुळे देशभरातील शेतकऱ्यांना मोठा आर्थिक आधार मिळाला आहे. विशेषतः छोट्या आणि सीमांत शेतकऱ्यांना या योजनेमुळे मदत झाली आहे. महाराष्ट्रातील पुणे जिल्ह्यातील शेतकरी रामचंद्र पाटील यांच्या मते, “पीएम किसान योजनेमुळे आम्हाला बियाणे आणि खते खरेदी करण्यासाठी मदत होते. हा पैसा आमच्यासाठी खूप महत्त्वाचा आहे.”
तर नागपूरच्या सुनीता वाघमारे यांनी सांगितले, “या योजनेमुळे मला माझ्या शेतीसाठी आवश्यक साहित्य खरेदी करण्यात मदत झाली. मात्र, हप्ता वेळेवर मिळावा अशी अपेक्षा आहे.”
केंद्र सरकारने पीएम किसान योजनेचे भविष्य सुनिश्चित करण्यासाठी काही पावले उचलली आहेत. योजनेच्या अंमलबजावणीत अधिक पारदर्शकता आणणे, शेतकऱ्यांना वेळेवर हप्ते देणे आणि अधिकाधिक पात्र शेतकऱ्यांना या योजनेच्या कक्षेत आणणे हे सरकारचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे.
केंद्रीय कृषी मंत्री शिवराज सिंह चौहान यांनी याबाबत म्हटले आहे, “पीएम किसान योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक वरदान ठरली आहे. आम्ही या योजनेची व्याप्ती वाढवण्यासाठी सतत प्रयत्नशील आहोत. २४ फेब्रुवारीला वितरित होणारा १९ वा हप्ता ९.८० कोटी शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचेल, जे आतापर्यंतचे सर्वाधिक आहे.”
पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजनेचा १९ वा हप्ता २४ फेब्रुवारीला वितरित केला जाणार आहे. जवळपास ९.८० कोटी शेतकऱ्यांच्या खात्यात २२,००० कोटी रुपये जमा होणार आहेत. मात्र, काही शेतकऱ्यांना विविध कारणांमुळे या हप्त्यापासून वंचित रहावे लागू शकते. त्यामुळे सर्व शेतकऱ्यांनी आपली ई-केवायसी, आधार संलग्नता आणि इतर आवश्यक माहिती अपडेट करणे महत्त्वाचे आहे.
पीएम किसान योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक आर्थिक आधारस्तंभ बनली आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या दैनंदिन गरजा पूर्ण करण्यासाठी आणि शेती व्यवसाय चालवण्यासाठी मदत होत आहे. बिहारच्या भागलपूर येथून पंतप्रधान मोदी स्वतः १९ व्या हप्त्याचे वितरण करणार असल्याने या कार्यक्रमाकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे.